Sot, Somalia është e njohur për konfliktet e saja të përgjakshme dhe te paqëndrueshmërisë politike që ka zgjatur për më shumë se njëzet vjet, por pak njohim historinë e Somalise,pak njohim kulturen e lashte te saj qe gjendet në shpellat që mbajnë piktura shumëngjyrëshe të kafshëve dhe njerëzve, të zbuluara në 2002 nga një grup arkeologësh francezë.

Në Geel Laas, në Somali, jo shumë larg nga Hargeisa, kryeqyteti i shtetit të vetëshpallur të Somaliland në Somaline veriore, ka 10 shpella që tregojnë me detaje te gjalla, historie e një jete baritore që datojnë rreth 5000 vjet ose më shumë, sipas raporteve të AFP.

Një grup arkeologësh francez në vitin 2002 u dërguan në Somali në kërkim të strehimoreve shkembore dhe shpellave,vende që mund të përmbajnë shtresa arkeologjike të dokumentuara të periudhës më të hershme në ekonominë e prodhimit në këtë pjesë të shkrete te Afrikës.

Gjatë hetimeve, u zbuluan ne shpellen Geel te Laas disa piktura.. Pikturat ishin në gjendje të shkëlqyer dhe që përshkruanin njerëzit e lashtë me duarte larte që kanë jetuar në ate zonë,duke adhuruar lopët me brirë të mëdhej e me nje forme te lire.

Megjithëse pikturat ishin të njohur prej barinjve lokale Somalez për shekuj me radhë, keto nuk ishin të njohura për të bashkësinë arkeologjike ndërkombëtare deri sa grupi i ekspertëve shkoji në zonë në nëntor 2003 për të studiuar pikturat prehistorike dhe kontekstin e tyre në mënyrë të detajuar.

Pavarësisht nga luftërat në Somali, erozionit natyror, kafshët dhe faktorë të tjerë, pikturat janë të ruajtura mirë dhe shihen qarte ngjyrat e ndritshme ne to

Sada Mire, arkeologu britanik i lindur në Somali, i cili është duke punuar për të ruajtur keto piktura të rralla, i tha AFP se piktura e dekoruar me lopë ,me barinjtë dhe kafshë të egra, tregojnë se shume kohë me pare ne lashtesi,rajoni i Afrikës(qe sot eshte shkretetire) ishte harlisur nga jeta njerzore dhe kishte shumë kafshëve të egra.

Laas Gaal, që e përkthyer do të thotë "vrimë loti e deves," ka tërhequr kope të bagëtive për t'u ushqyer dhe per te pire ujë,nje zgjidhje e bere nga njerzite e lashte,nje zgjidhje qe është e rrallë kur toka është e thatë dhe e etur.

Sada Mire thote: "Ne e dimë se kanë qenë barinjtë,piktorët të cilët jetonin në një klimë shumë më te mirë se kjo e tanishmja."

Sipas Wikipedia, nomadë lokale i kane përdorur shpellat si një strehë kur binte shi. Ata kurrë nuk i kane kushtuar shumë vëmendje ketyre pikturave, derisa vlera e tyre te dilte ne pah ne saj te zbulimite te spileleologeve dhe arkeologeve..

Disa vende ne shpella të benin te besoje në të vërtetë se pikturat ishin veprat e frymërave te liga.Vendi tashti është i ruajtur nga fshatarët vendas dhe të mbrojtura nga plaçkitësit.

"Ky është krejt një zbulim i rëndësishëm,per aresye se pak dihet për historinë e këtij rajoni dhe ne jemi duke humbur shumë prej saj,ne se nuk i ruajme nga grabitjet dhe shkatërrimit arkeologjike dhe duke i lënë pas dore," thotë Mire.

krejt popullit e botes paska qen tvjeter