Me cfare do t’i pergjigjet shkenca rreziqeve kercenuese kozmike


Renia e meteoritit ne rajonin e Celjabinskut (Chelyabinsk) ka nxitur komunitetin shkencor global per te zhvilluar sisteme te reja paralajmeruese te kercenimit kozmik. SHBA-ja synon te vendose ne Toke dhe ne kozmos disa komplekse vezhgimore. Ne Rusi, jo larg Kazanit (kryeqyteti i Republikes se Tartarstanit), do te vihet ne veprim teleskopi i ri unikal "Megatortor", i afte per te monitoruar objekte te vogla kozmike qe levizin me shpejtesi shume te larte.

Pas fluturimit te asteroidit mbi qytetin rus te Celjabinskut u shprehen shume kritika ne adrese te shkencetareve, te cilet nuk munden te paralajmeronin qasjen e tij. Njerezimi doli krejtesisht i paafte per te parashikuar rrezikun kercenues kozmik. Ky fakt i detyroi nje sere shtetesh qe te pershpejtojne zhvillimin e sistemeve te ndryshme te mbikeqyrjes se hapesires kozmike. SHBA-ja ka ndermend te leshoje ne kozmos nje teleskop te ri, te vendose ne orbite nje rrjet te tere satelitesh vezhgues dhe te krijoje nje sistem te plote monitorimi te kozmosit. Ai do te jete i bazuar ne Hawaii.

Rusia ka ne plan te lansoje nje projekt alternativ - teleskopin e ri "Megatortor". Sic vuri ne dukje Juri Nefedjev, Drejtori i Observatorit Astronomik, i cili mban emrin Engelhardt, pajisja e re do te realizoje njekohesisht monitorimin me nente objekte te posacme dhe nuk do te lere pa fokusuar asnje objekt kozmik:
- I gjithe problemi konsiston ne faktin se pajisja apo instrumenti 1-kanalesh mbulon vetem nje pjese te gjysme hemisferes se dukshme qiellore. Kurse me ndihmen e teleskopit 9-kanalesh ne do te mund te mbulojme gjithe gjysmen e hemisferes. Dhe meqenese ne do te kemi mundesi te vezhgojme ne te njejten kohe gjithe kupen qiellore, atehere cdo dukuri te shpejte kalimtare do te mund ta fiksojme patjeter.
Por efektiviteti maksimal i ketyre pajisjeve mund te arrihet vetem ne qofte se ato do te bashkohen ne nje rrjet global teresor vezhgimi. Per kete eshte mese i bindur Drejtori i Observatorit te Zvenigorodit, Sergei Barabanov:

- Sisteme te zbulimit, pikasjes se asteroideve ka ne Amerike, ne Evrope, ekzistojne edhe shume organizata nderkombetare. Kina zoteron sistemin e vet te zbulimit te trupave qiellore. Rusia planifikon te hyje ne nje sistem te tille, por ne nuk do te na pranojne si te barabarte ne te ne qofte se nuk kemi nje kapacitet mbikeqyres tonin. Prandaj ne sot po perpiqemi me te gjitha menyrat te konstruktojme teleskopet tane.

Megjithate, lufta kunder rrezikut kercenues te asteroideve nuk do te kufizohet vetem me sistemet e vezhgimit, monitorimit. Juri Nefedjev vijon:
- Deri tani po vazhdojne debatet per kete. Ekzistojne disa opsione per shkaterrimin e asteroidit dhe moslejimin e renies se tij ne Toke. Varianti i pare: hedhja ne ere e asteroidit thjesht me ndihmen e nje mbushje berthamore ose ne ndonje menyre tjeter. Nje skenar i tille aktualisht nuk mund te merret ne konsiderate per vete faktin se fragmentet e asteroidit te shperthyer do te shkaktojne gjithashtu mjaft probleme ne Toke. Varianti i dyte: prane asteroidit te rrezikshem pozicionohet nje aparat kozmik, i cili me forcen e vet terheqese do te ndryshoje orbiten e tij. Kjo do ta beje asteroidin te anashkaloje Token gjate fluturimit te vet hapesinor.

Ne te njejten kohe Juri Nefedjev vuri ne dukje se shkenca bashkekohore nuk eshte ende ne gjendje per t’i zbatuar keto projekte. Prandaj detyra prioritare sot per sot eshte krijimi i sistemit te paralajmerimit ne kohe te kercenimeve potenciale qe mund te vijne nga qielli.(zeri i Rusise)

eh medet e kto shkenctaret sja paskan haberin hic mduket ktyre gjerave kot lodhen