Nje njesi astronomike (shkurtimet si AU) eshte nje njesi gjatesie e barabarte me 149,597,870.7 kilometra (92,955,807.27 milje)ose sa distanca mesatare e Toke-Diell. Simboli eshte UA i rekomanduar nga zyra nderkombetare e masave dhe njesive, standarti nderkombetar ISO 80000 dhe nga Bashkimi Astronomik Nderkombetar, por AU eshte me e shpeshte ne vendet e anglosferes. Ne pergjithesi , shkronjat e medha jane te perdorura nga simbolet qe kane emrat e personave qe i kane zbuluar(per nder te tyre), nderkohe au mund te nenkuptohet edhe bashkim atomik megjithate edhe pse me veshtiresi ne perdorim te njesise gjithmone eshte ditur te kuptohet ajo qe njesia shpreh. Kostantja astronomike ne te cilen vlera eshte nje njesi astronomike eshte cilesuar si bashkim i distances me A.


Perkufizimi

AU eshte percaktuar fillimisht si gjatesia e gjysem aksit te madh te orbites eliptike te Tokes rreth Diellit. Në 1976 Bashkimi Nderkombetar Astronomik rishikoi perkufizimin e AU-se, duke përcaktuar ate si gjatesia per te cilen graviteti kostant Gaussian merr vleren 0,017 202 098 95, kur njesite e matjes jane njesite astronomike e gjatesisë ne mase dhe kohe. Nje perkufizim ekuivalent eshte rrezja e nje orbite rrethore njutoniane rreth Diellit te nje pjese qe ka mase te vogel, duke levizur me nje frekuence kendore e 0,017 202 098 95 radian ne dite, ose sa gjatesia per te cilen kostantja gravidacionale helicentrike (e produktit GM) eshte e barabarte me (0,017 202 098 95) 2 AU3/d2. Kjo eshte perafersisht e barabarte me distancen mesatare Toke-Diell.


Percaktimet Moderne

Matjet precize te planeteve mund te behet nga radari dhe nga telemetri nepermjet hetimeve hapesirone. Ashtu si te gjitha matjet me radar, keto mbeshteten ne matjen e kohes se mare per te lehtesuar reflektueshmerine nga nje objekt. Keto pozicione te matura jane krahasuar pastaj me ato te llogaritura nga ligjet e mekanikes qiellore: pozicionet e llogaritura jane permendur shpesh si nje ephemeris, dhe jane zakonisht te llogaritura ne njesite astronomike. Krahasimi i jep shpejtesise se drites njesite astronomike, e cila eshte 173,144 632 6847 (69) BA / d (TDB). Ndersa shpejtesia e drites ne metra per sekonde (CSI) eshte caktuar ne Sistemin Nderkombetar te Njesive, keto matje te shpejtesise se drites ne AU / d (cau) percaktojne vleren e njesise astronomike ne metra (A).



Ne 2009 vleresimi i Bashkimit Astronomik Nderkombetar (NJAB) per vleren e njesise astronomike ne metra eshte A = 149 597 870 700 (3) m, ne baze te nje krahasimi i JPL dhe IAA-RAS ephemerides.


Perdorimi

Bashkimi astronomik eshte i varur nga kostantjimi i gravitetit eliocentrik, qe eshte produkti gravitacional G dhe mases M.
As G dhe as M nuk mund te jene te matur ne menyre precize ne njesite SI, por vlera e produktit te tyre eshte e njohur me precizion te madh per te shikuar pozicionin e planeteve, (eshte ligji i trete i Keplero shprehur ne termat gravitacionale te Njutonit). Vetem produkti eshte i nevojshem per llogaritjet e pozicioneve planetare dhe per ephemerides, kjo shpjegon se pse ephemeridet jane te llogaritura ne njesi astronomike dhe jo ne njesi Internacionale (SI). Llogaritja e ephemerides gjithashtu kërkon një konsideratë të efekteve të relativitetit të përgjithshëm. Ne, intervale te veçante kohe ne siperfaqen e Tokes (kohe tokesore, TT), nuk jane te vazhdueshme, kur krahasohet me mocionet e planeteve: e dytë tokësore (TT), duket te jete me i gjate ne pjesen veriore te dimrit dhe me i shkurter nehemisferen veriore ne vere. Ne vecanti intervalet e kohes te matura ne siperfaqen e Tokes nuk jane kostant ne respekt me levizjen e planeteve. Kjo shpjegon se pse dictanca Toke Diell nuk eshte fikse dhe varion nga (0,983 289 8.912 AU) ne 1,016 710 3.335 AU) kur Toka eshte me afer diellit, fusha gravidacionale e Diellit eshte me e forte, dhe si rrjedhim Toka leviz me shpejt.

Metri është përcaktuar të jetë një njësi e gjatësisë së duhur, por përkufizimi SI nuk i specifikon tensoret metrikë që përdoren në përcaktimin e tij. Në të vërtetë, Komiteti Ndërkombëtar për Peshat dhe Masat (CIPM) vë në dukje se përkufizimi i tij zbatohet vetëm brenda një masë të mjaftueshme hapësinore e vogël. Si i tillë, metri është i padefinuar për qëllime të matjes tek distanca brenda Sistemit Diellor. Percaktimi i 1976 te njësisë astronomike është i paplotë, sepse ai nuk specifikon kuadrin e references, ne te cilen koha eshte per t'u matur, por ka provuar praktika per llogaritjen e ephemerides: nje perkufizim me i plote qe eshte ne perputhje me relativitetin e pergjithshem.


Historia

Aristako i Samo parashikoi qe distanca e Diellit nga Toka te ishte rreth 18-20 here sa distaca e henes, nderkohe raporti i vertet eshte rrth 389.Stima e tij bazohet mes cepit te gjysemhenes e diellit e qe ka nje vlere rreth 87 grade,per perpikmeri dhe ezaktesi eshte 89,85 grande
Sipas Eusebio di Cesarea ne pergatitjen e evangjelikes,Eratostene gjeti distancen e diellt te ishte rreth σταδιων μυριαδας τετρακοσιας και οκτωκισμυριας(fjale per fjale ne miriad stadi 400 e 80000)Kjo u perkthye me vone si 4.080.00 stadi(ne 1903 u be perkthimi nga Edwin Hamilton Gifford)ose si 804 milion stadi (Édouard des Places, datato 1974-1991)
Duke perdorur stadiumin grek nga 185-190 metra perkthimi i mesiperte parn do ishte rreth 755.000 km kurse perkthimin e te dytes do ishte rreth 148,7-152.800.000 km (dmth 2 %).

Nje matematikan kinez Suanjing Zhoubi (shekulli i 1' para krishtit) tregoi se si distanca e diellit mund te ishte e llogaritur ne menyre geometrikamente duke perdorur gjatesi te ndryshme te hijeve te diellit ne mesdites .
Ne shekullin e 2 pas Krishtit Tolomeo tregoi se distanca mesatare e diellit ishte 1.210 here sa rrezja e tokes.Per te perkufizuar kete vlere Tolomeo filloi duke matur nje paralele te henes horizontale ne 1 °e26' e qe ishte shume e madhe. pastaj tregoi nje distance max 64 hene ne 1/6 e rrezes tokesore.

Tolomeo mati pastaj dimensionet siperfaqsore te Diellit e te Henes e arritit ne pefundimin se diametri i ''dukshem''i diellit eshte i barabarte me diametrin e henes ne distance nga hena vet e rregjistrimi i eklipsit te henes stimuloi diametrin siperfaqor te konit te hijes se Tokes kaluar nga hena pergjate eklipsit te henes.

Teroia e Tolomeos eshte teorikisht e rrealizueshme dhe eshte shume e ndjeshme ndaj ndryshimeve te te dheneave, nderkohe eshte e verteet edhe qe nqs i ndryshojme edhe masen me te vogel ne llogaritje mund te nxjerr nje perqindje te pafund distance te diellit.

Pas astronomeve grek u percoll edhe ne boten islame mesjetare, astronomet islam bene disa ndryshime ne modelin kozmologjik Ptolemeut, por nuk pane ndryshme ne mase te madhe ne vleresimin e tij nga distanca Toke-Diell. P.sh., ne hyrjen e tij ne astronomi Ptolemeut, al-Farghanì dha nje distance diellore 1.170 rreze Tokes, ndersa , el-Batani perdori nje distance diellore 1.108 rreze Tokes.Astronomet e mevonshme, te tille si el-Biruni, perdoree vlera te ngjashme.

Me vone ne Europe, Koperniku dhe Tycho Brahe perdoren edhe shifra te krahasueshme (1142 rreze Toka dhe 1.150 rreze Toke).Johannes Kepler ishte i pari qe kuptoi se vleresim i Plotemeut duhet te jete dukshem me shume i ulet ,ligjet e Keplerit te levizjes planetare lejon astronomet per te llogaritur distancat relative te planeteve nga Dielli, dhe perhapjen e interesit ne matjen e vleres absolute te Tokes (qe mund te aplikohen ne planetet e tjera). Shpikja e teleskopit lejoi matje me te kujdesshme se sa eshte e mundur me sy te lire.

Flemish astronomi Godefroy Wendelin perseriti matjet 'në 1635, dhe gjeti se vlera e Ptolemeut ishte shume me e ulet nga nje faktor te pakten njembedhjete.

Christiaan Huygens besonin se distanca ishte edhe me i madh: duke i krahasuar madhesine e dukshme te Aferdites dhe Marsit, ai llogariti nje vlere prej rreth 24,000 rreze Tokes, ekuivalente me nje paralelediellore e 8,6 "Edhe pse vleresim Huygens 'shume eshte i afert me moderne,vlerave, ajo eshte zbritur shpesh nga historianet e astronomise për shkaqe te paprovuar (dhe i gabuar) supozimet se ai kishte per te bere per metoden e punes se tij saktesine e vleres duke bazuar me shume ne fat se sa ne matje.

Jean Richer dhe Giovanni Domenico Cassini bene matjet kur Marsi ishte me afert Tokes ne 1672. Ata arriten ne nje shifer per paralaks diellore e 9 1/2 ", ekuivalente me nje distance Toke-Diell e rreth 22.000 rreze Toke. Ata ishin edhe astronomet e pare qe treguan vlera te sakta dhe te besueshme per rrezen e Tokes, e cila kishte eshte matur nga kolegu Jean Picard ne vitin 1669 .

Nje tjeter koleg, Ole Romer, zbuloi shpejtesine e fundme te drites ne 1676:. shpejtesi qe ishte aq e madhe sa ajo qe ishte cituar si zakonisht si kohe e nevojshme per te udhetuar nga Dielli ne Toke.
Nje metode me e mire per te vezhguar transitin e Aferdites eshte ideuar nga JAmes Gregory dhe publikuar ne ''Optica Promata''1663. Eshte mbeshtetur nga Edmond Halley dhe eshte vene ne praktike per transitin e Aferdites ne vitet 1761 e 1769(vezhgimin e Aferdites)e serish ne 1874 e 1882.

Qindra austronome kane marre iniciativen per te kuptuar rezultatet e paraardhesve te tyre,qindra te tjere astronome amatore jane perpjekur te vezhgojne ne pika te ndryshme edhe me mjetet e tyre modeste .Rezultatet kane qene te ndryshme dhe jane mbledhur nga Jérôme Lalande per ti dhene nje shifer parallasse djellore ne 8,6''.
Data Metodo A / Incertezza Gm
1.895 aberrazione 149,25 0,12
1.941 parallasse 149,674 0,016
1.964 radar 149,5,981 mila 0,001
1.976 telemetria 149,597 870 0,000 001
2.009 telemetria 149,597 870 700 0,000 000 003
Zbulimi i asteroidit me te afert me Token EROS 433 dhe kalimi i tij afer Tokes ne 1900-1901 ka bere te mundur dhe ka dhene nje ndihme te madhe ne matjetet e parallasse.Nje tjeter projekt nderkombetar per matjet e parallasse te EROS 433 eshte bere nga 1930-1931.

Matjete ne adar te distancave mes Aferdits e MArsit kane qene te mundshme ne vitet e prima te viteve 1960 dhe se bashku me permiresimin e majtjeve te shpejtesise se drites kane bere te mundur qe matjete e Newcomb-it per paralasse djellore te jene te perputhshme.

Zhvillimet

Njesia astronomike A mund te shprehet edhe ndryshe:
G=njesia gravitacionale Njutonjane
M=masa djellore
k=kostantja gravidacionale e Gauss
D=periudha e kohes ne nje dite
Dielli eshte ne humbje kostante te mases nga ana e energjise radiane,keshtu qe orbita e planeteve eshte ne kostante espansione kundrejt diellit.Kjo ka cuar ne braktisjen e njesise astronomike si njesi unitare.

Edhe pse shpejtesia e drites ka nje vlere te perkufizuar si njesi SI dhe guassiana k kostante gravitacionale universale eshte zgjedhur ne sistemin astronomik duke matur kohen e drites per njesi te distances qe eshte saktesisht e barabarte me masen e prodhimit gjenetikisht te ndryshuar te njesises SI dmth eshte e mundur te rindertohet ephemerides si njesi SI dhe hyn keshtu ne normen.

Ne 2004 analizat e matjeve radiometrike te sistemit djellor kane sygjeruar nje rritje shekullore te distances qe ishte shume me e madhe nga sa ishte paraqiture nga radazioni djellor ,15 ± 4metra ne shekull.
ME vone ,bazuar mbi vezhgimet radiometrike dhe angolare kjo stime ishte rreth 7 ± 2 metra ne shekull.Eshte sygjeruar pergjigja e dukurise te shpjeguar me nje model DGP.

Shembuj

Si distanca jane marre distanca mesatare.Duhet marre parasysh distanca mes trupave qiellor ndryshon ne kohe si shkak i orbitave dhe faktore te tjere.

Hena eshte 0,0,026 mila ± 0.0001 UA nga Toka
Toka eshte 1.00 ± 0.02 UA nga Dielli
Marsi eshte 1,52 ± 0,14 UA nga Dielli
Jupiteri eshte 5,20 ± 0,05 UA nga Dielli

Rripi i Kuiper fillon rreth 35 UA
Fillimi i diskut eshte te 45 UA fundi i brezit te Kuiper deri 50-55 UA
Sedna eshte aktualisht (ne 2009) rreth 88 UA nga Dielli

Konvertimi i njesive

1 UA = 149,597,870.700 ± 0,003 km ≈ 92,955,807.273 ± 0.002 km ≈ 8,317 minut drite ≈ 499 sekonda drite
1 seconda drite ≈ 0,002 UA
1 gigametra ≈ 0,0,067 mila AU
1 vjet drite ≈ 63.241 AU
1 parsec = 648.000 / π ≈ 206,264.8 AU