Bukuria e Zeze - nje pjesez 4.4 bilione vjecare e Marsit mbi Toke!!
Nje meteorit 4.4 bilione vjecar mund te jete shembulli i pare qe njohim nga siperfaqja e Marsit, dhe mund te mbaje celesin e lidhjeve te historise se ketij planeti. Nje gur i tille eshte zbuluar ne shkretetiren e Saharase nga pjesetari i tribuse Bedouin, dhe eshte quajtur Bukuria e Zeze.
Shkencetaret e kane studiuar ate fillimisht ne muajin shkurt dhe eshte vleresuar atehere te ishte rreth 2 bilione vjecar. Por profesori Munir Humayun i Universitetit te Floridas dhe skuadra e tij kane bere eksperimente me komplekse me kete gur per te cilin zbuluan se ishte edhe me i vjeter se aq.
Ky gur daton rreth 100 milione vite pasi siperfaqja e reres mbuloi sistemin diellor. Ne e dime se Marsi e krijoi siperfaqen e tij ne 100 milioneshin e pare te krijimit te planeteve, dhe u formua njekohesisht me siperfaqen e Tokes dhe Henes, duke perbere tre siperfaqet me te vjetra te sistemit diellor”, thote Humayun.
Ndersa meteoritet ne mars ishin te rralle, Bukuria e Zeze eshte jashtezakonisht domethenes per shkak te perberjes se ujit qe permban – 6000 pjese per milione, krahasimisht me 200-300 qe permbajne meteorite te tjere. Me fjale me te thjeshta, ky gur eshte prova e pamohueshme se Planeti i Kuq dikur ka qene i mbuluar nga uji, dhe ka patur mjedis te ngjashem me te Tokes.
Ne raportin e tij te publikuar per te perditshmen Nature, Humayun gjithashtu thekson se guri permban gjurme te metaleve si iridiumi, cka do te thote se vjen nga krateri Gusev i zonave me te larta te Marsit, para biliona viteve me pare, dhe pas perplasjes eshte shperndare neper hapesire ne pjese me te vogla.
Black-Beauty-Mars
Ky gur i kuriozitetit eshte konfirmuar muajin e kaluar si nje nga meteoritet me te rralle te Marsit qe mberrin ne Toke, bazuar ne sasine e argonit qe permban, i cili eshte gaz qe nuk reagon ndaj perberjeve te tjera.
Edhe pse argoni egziston edhe pertej sistemit diellor, Marsi ka mundesne speciale te matur te argonit te rende, qe provon se planeti ka qene dikur i mbuluar nga uji. Gjithesesi, pasi Dielli u largua nga siperfaqja e Marsit, ai u kthye ne vendin e ftohte e te thate qe njohim sot.
Humayun thote se eksperimente te ngjashme jane bere mbi Bukurine e Zeze per te konfirmuar origjinen e tij, por perberja e tij e rralle do te coje drejt zbulimeve te reja.
“Kjo lidhje nuk mund te behet mes tipeve te tjera te meteoriteve. Edhe Epoka e Lashte e zikronit nuk eshte me e re sesa mbetjet e matshme te ketij meteoriti. Ka edhe perberje te ngjashme me ate te Marsit, cka eshte shume unike”.
Zbulimi eshte vetem nje nga pjesezar e misterit te historise se Marsit.