Që nga viti 1930, qindra topa guri janë të dokumentuara, që variojnë në madhësi nga disa centimetra në mbi dy metra në diametër. Disa peshojnë 16 ton. Pothuajse të gjithë ata janë bërë nga granodiorite, një gur i fortë vullkanik.

Një nga misteret më të pazakonta në arkeologji u zbulua në deltën Diquis në Kosta Rika. Që nga viti 1930, qindra topa guri janë të dokumentuara, që variojnë në madhësi nga disa centimetra në mbi dy metra në diametër. Disa peshojnë 16 ton. Pothuajse të gjithë ata janë bërë nga granodiorite, një gur i fortë vullkanik. Këto objekte janë skulptura monolite të bëra nga duart e njeriut. Numri i sferave shkon në mbi 300. Ato më të mëdhatë peshojnë shumë tonë. Sot, ato dekorojnë ndërtesa zyrtare të tilla si Legislativa Asamblea, spitale dhe shkolla. Ju mund t'i gjeni në muzeume. Ju mund të gjeni edhe ata si simbole të statusit kudo, duke zbukuruar shtëpitë dhe kopshtet e njerëzve të pasur dhe të fuqishëm. Gurët mund të kenë ardhur nga shtrati i lumit Térraba, aty ku ishin transportuar nga proceset natyrore nga burimet e materialit mëmë në malet Talamanca. Sfera të papërfunduara nuk u gjetën. Ashtu si monolitet e Botës së Vjetër, guroret e Kosta Rikës kanë qenë më shumë se 50 kilometra larg nga vendi i fundit i pushimit i këtyre mistereve.
Sferat prej guri në Kosta Rika kanë qenë objekt i spekulimeve pseudoshkencore që nga publikimi i librit “Karroca e Zotave” të autorit Erich von Däniken në 1971. Kohët e fundit, ata kanë fituar vëmendje të ripërtërirë, si rezultat i librave të tillë si Atlantis në Amerikë-drejtuesit Botërore të lashtë, nga Ivar Zapp dhe George Erikson (Adventures Pafund Press, 1998), dhe Propozimit Atlantis : duke ç`koduar Misteret e lashta të një qytetërimi të humbur, nga Colin Wilson dhe Flem-ath Rand (Delacorte Press, 2001). Këta autorë kanë qenë të botuar në televizion, radio, revista, dhe faqet e internetit, ku ata bëjnë një sqarim të pabesueshëm për publikun, duke pasqyruar veten dhe gjendjen e njohurive aktuale në lidhje me këto objekte.
Edhe pse disa prej këtyre autorëve janë përfaqësuar shpesh sikur ata i kanë "zbuluar" këto objekte, fakti është se ato kanë qenë të njohura për shkencëtarët, që kur dolën për herë të parë në dritë gjatë veprimtarive bujqësore nga Kompania Frutat e Bashkuara në vitin 1940. Menjëherë pas kësaj, hetimet arkeologjike të topave prej guri filluan, me botimin e parë shkencor të publikuar në 1943. Ato nuk janë një zbulim i ri, as nuk janë veçanërisht misterioze. Në fakt, gërmimet arkeologjike të ndërmarra në vende me sfera guri në vitet 1950 gjetën, se ato mund të jenë të lidhur me qeramikën dhe materiale të tjera tipike të kulturave para-kolumbiane të Kosta Rikës jugore. Çfarëdo "misteri" që ekziston, ka më shumë të bëjë me humbjen e informacionit për shkak të shkatërrimit të topave dhe kontekstit të tyre arkeologjik, sesa me kontinente të humbura, astronautët e lashtë, apo udhëtime përtej oqeanit.
Qindra topa guri janë të dokumentuara në Kosta Rika, që variojnë në madhësi nga disa centimetra në mbi dy metra në diametër. Pothuajse të gjithë ata janë bërë të granodiorite, një shkëmb i fortë, guri vullkanik. Këto objekte nuk janë të natyrshme në origjinë, ndryshe nga topat prej guri në Jalisco, Mexico, që u përshkruan në një artikull të 1965 nga National Geographic. Përkundrazi, ata janë skulptura monolit të bëra nga duart e njeriut. Sferat kanë qenë të rrezikuara nga momenti i zbulimit të tyre. Shumë prej tyre janë shkatërruar nga dinamiti i gjuetarëve të thesarit, ose të çara dhe të thyera nga aktivitetet bujqësore. Në kohën e një studimi të madh të ndërmarrë në vitet 1950, pesëdhjetë sfera janë regjistruar. Sot, vetëm një pjesë e vogël e tyre është e njohur dhe ato janë në vendet e tyre origjinale.
Për sferat ka shumë të ngjarë të jenë bërë, duke reduktuar formën e rrumbullakët në një formë sferike përmes një kombinimi të thyerjeve të kontrolluara, goditjesh dhe shtypjesh. Granodioriti, nga i cili ato janë bërë, ka treguar për ndarjen në shtresa, kur bëhet subjekt i ndryshimeve të shpejta të temperaturës. Topat mund të kenë qenë lëmuar nga jashtë përmes aplikimit të ngrohjes (prush të nxehtë) dhe të ftohtë (ujë i ftohtë). Kur ata ishin pranë formës sferike, ishin të zvogëluar më tej nga goditjet dhe shtypjet me gurë të bërë me të njëjtin material të qëndrueshëm. Së fundi, ata u terën dhe u rafinuan në një lustër të lartë. Ky proces, i cili ishte i ngjashëm me atë të përdorur për të bërë sëpata guri të lëmuara, blloqe boshe nga brenda të përpunuara me gdhendje dhe statuja guri, ishte kryer pa ndihmën e mjeteve metalike, rrezeve lazer, ose formave aliene të jetës.
Mendohet se topat ishin bërë nga paraardhësit e popujve vendas, që jetonin në rajon në kohën e pushtimit spanjoll. Këta njerëz flisnin gjuhën Chibchan, të lidhur me ato të popujve indigjenë nga Hondurasi lindor në Kolumbinë veriore. Pasardhësit e tyre moderne përfshijnë Boruca, Téribe, dhe Guaymí. Këto kultura kanë jetuar në vendbanime të shpërndara, pak prej të cilave ishin më të mëdha se rreth 2000 persona. Këta njerëz kanë jetuar nëpërmjet peshkimit dhe gjuetisë, si dhe të bujqësisë. Ata kultivonin misër,manioc, fasule, kungull, palme pejibaye, papaja, ananas, avokado, speca chilli, kakao dhe shumë fruta të tjera, rrënjë pemësh dhe bimëve mjekësore. Ata jetonin në shtëpi, të cilat ishin tipike të rrumbullakëta në formë, harmonishëm me themelet e bëra nga qymyri i lumit.
Sferat e gurit janë të njohura nga vendet arkeologjike dhe shtresat e varrosura, të cilat kanë si karakteristikë vetëm qeramika të kulturës Buenas Aguas, që variojnë nga datat 200 p.e.s në 800 të erës sonë. Topa prej guri thuhet se janë gjetur në varre me stolitë e arit. stili i të cilit daton rreth 1000 pas Krishtit. Ata janë gjetur gjithashtu në shtresat. që përmbajnë copëza nga Buenos Aires polikromatik, një lloj qeramike të periudhës Chiriqui, që u bë fillimi rreth 800 pas Krishtit. Ky lloj i qeramikës thuhet se është gjetur në bashkëpunim me mjetet e hekurta të periudhës koloniale, duke sugjeruar se ajo është prodhuar deri në shekullin e 16. Pra topat kanë mundur të bëhen në çdo kohë gjatë një periudhe 1800 vjeçare. Topat e parë, që janë bërë, zgjatën ndoshta për disa breza, gjatë të cilëve ata mund të jenë lëvizur dhe ndryshuar.