Shteti
MoshaVrima te zeza gjigande; me masa te pamenduara ndonjehere
Mesa duket, vrimat e zeza me te medha, jane shume me te medha nga sa kane parashikuar fillimisht shkencetaret. Nje kerkim i ri nga NASA tregon qe ka disa vrima te zeza te frikshme atje jashte, me nje mase ekuivalente me ate te 10 deri ne 40 bilion masash diellore.
Shkencetaret as nuk e kishin cuar neper mend nje madhesi te tille. Ata i referohen tani ketyre vrimave te zeza si vrima te zeza "ultramasive", por qe nuk duhet te ngaterrohen me vrimat "supermsive", me vetem disa shembuj te konfirmuar.
Keto gjigande, te vendosur te gjithe ne galaksi shume te largeta, rreth 1.3 bilion vite drite nga Toka, jane edhe shume me te zakonshme nga sa menduan fillimisht shkencetaret.
Nje studim i drejtuar nga Julie Hlavacek-Larrondo e Stanford University dhe ekipi i saj, tregoi qe te pakten 10 nga 18 galasite qe ata studiuan ka vrima te zeza qe mund te kene nje peshe prej 40 bilion here me te madhe se dielli.
"Vrimat e zeza ultramasive, qe do te thote - vrimat e zeza me masen qe e kalojne ate te 10 bilion here masa e diellit, me shume mundesi nuk jane te rralla si e kishim menduar ne fillim. Disa dhe madje ndoshta edhe shume prej ketyre vrimave te zeza kolosale mund te ekzistojne." - tha Julie Hlavacek-Larrondo.
Vrima e zeze me e madhe supermasive ne zemren e Rruges se Qumeshtit, galaskise qe permban Sistemin tone Diellor, mendohet se peshon rreth 6.4 bilion masa diellore.
Astronomet kane zbuluar vrima te zeza gjigande pasi kane perdorur Chandra X-ray Observatory te NASA-s, se bashku me te dhena radio nga Karl G. Jansky Very Large Array i NASA-s, nje stacion vezhgimi kryesor. Edhe stacione te tjera monitorimi, si Australia Telescope Compact Array dhe te dhena infrared nga 2 Micron All-Sky Survey kane ndihmuar gjithashtu ne zbulimin e vrimave te zeza.
Per te vleresuar madhesine e ketyre vrimave ultramasive, Hlavacek-Lorrando dhe koleget e saj analizuan rrezet X dhe valet radio qe gjeneroheshin nga vrimat e zeza kur ato shkaterrojne gaz, pluhur dhe yje prane tyre. Vrimat e zeza qe ata gjeten dolen qe ishin rreth 10 here me te medha nga sa kishin pritur shkencetaret.
"Keto rezultate tregojne qe ne ndoshta nuk e kuptojme ire se si vrimat e zeza me te medha bashkeekzistojne me galaksite ne te cilat ndodhen." - tha Andrew Fabian ne nje deklarate per shtyp.
"Duket qe sjellja e ketyre vrimave te zeza gjigande, duhet te ndryshoje shume nga sjellja e kushurinjve te tyre me pak masive."
Do te duhet shume me shume kerkim per te konfirmuar rezultatet ne te cilat kane arritur shkencetaret.
Tani Hlavacek-Larrondo ka ne plan qe te mase masen e ketyre vrimave te zeza ekstreme. Ajo beson qe masa e tyre mund te jete edhe me e madhe.
"Une nuk do te habitesha nese do te gjeja nje vrime te zeze me nje mase sa 100 bilion masa diellore." - tha ajo.
Mesa duket, vrimat e zeza me te medha, jane shume me te medha nga sa kane parashikuar fillimisht shkencetaret. Nje kerkim i ri nga NASA tregon qe ka disa vrima te zeza te frikshme atje jashte, me nje mase ekuivalente me ate te 10 deri ne 40 bilion masash diellore.
Shkencetaret as nuk e kishin cuar neper mend nje madhesi te tille. Ata i referohen tani ketyre vrimave te zeza si vrima te zeza "ultramasive", por qe nuk duhet te ngaterrohen me vrimat "supermsive", me vetem disa shembuj te konfirmuar.
Keto gjigande, te vendosur te gjithe ne galaksi shume te largeta, rreth 1.3 bilion vite drite nga Toka, jane edhe shume me te zakonshme nga sa menduan fillimisht shkencetaret.
Nje studim i drejtuar nga Julie Hlavacek-Larrondo e Stanford University dhe ekipi i saj, tregoi qe te pakten 10 nga 18 galasite qe ata studiuan ka vrima te zeza qe mund te kene nje peshe prej 40 bilion here me te madhe se dielli.
"Vrimat e zeza ultramasive, qe do te thote - vrimat e zeza me masen qe e kalojne ate te 10 bilion here masa e diellit, me shume mundesi nuk jane te rralla si e kishim menduar ne fillim. Disa dhe madje ndoshta edhe shume prej ketyre vrimave te zeza kolosale mund te ekzistojne." - tha Julie Hlavacek-Larrondo.
Vrima e zeze me e madhe supermasive ne zemren e Rruges se Qumeshtit, galaskise qe permban Sistemin tone Diellor, mendohet se peshon rreth 6.4 bilion masa diellore.
Astronomet kane zbuluar vrima te zeza gjigande pasi kane perdorur Chandra X-ray Observatory te NASA-s, se bashku me te dhena radio nga Karl G. Jansky Very Large Array i NASA-s, nje stacion vezhgimi kryesor. Edhe stacione te tjera monitorimi, si Australia Telescope Compact Array dhe te dhena infrared nga 2 Micron All-Sky Survey kane ndihmuar gjithashtu ne zbulimin e vrimave te zeza.
Per te vleresuar madhesine e ketyre vrimave ultramasive, Hlavacek-Lorrando dhe koleget e saj analizuan rrezet X dhe valet radio qe gjeneroheshin nga vrimat e zeza kur ato shkaterrojne gaz, pluhur dhe yje prane tyre. Vrimat e zeza qe ata gjeten dolen qe ishin rreth 10 here me te medha nga sa kishin pritur shkencetaret.
"Keto rezultate tregojne qe ne ndoshta nuk e kuptojme ire se si vrimat e zeza me te medha bashkeekzistojne me galaksite ne te cilat ndodhen." - tha Andrew Fabian ne nje deklarate per shtyp.
"Duket qe sjellja e ketyre vrimave te zeza gjigande, duhet te ndryshoje shume nga sjellja e kushurinjve te tyre me pak masive."
Do te duhet shume me shume kerkim per te konfirmuar rezultatet ne te cilat kane arritur shkencetaret.
Tani Hlavacek-Larrondo ka ne plan qe te mase masen e ketyre vrimave te zeza ekstreme. Ajo beson qe masa e tyre mund te jete edhe me e madhe.
"Une nuk do te habitesha nese do te gjeja nje vrime te zeze me nje mase sa 100 bilion masa diellore." - tha ajo.
24/2/2023, 00:58 nga Kledja