Shteti
Mosha3 gjëra që nuk i dinit për Hënën e plotë
Nuk
është vetëm çështje supersticioni. Sipas studimeve, procesi i Hënës së
plotë rastis me një rritje të rrugaçërisë. Jonathan Brown dhe Rebeca
Bowle kanë hedhur dritë në këtë fenomen qiellor.
1. Faza e
Hënës së plotë ndodh atëherë kur ajo është në anë të kundërt me Tokën
nga Dielli, si dhe kur të tre planetët vendosen në një vijë të drejtë. E
parë nga Toka, ana më e afërt e Hënës ndriçohet plotësisht nga Dielli,
duke i dhënë pamjen e saj rrethore
2. Ndodh vetëm gjatë Hënës së plotë, që ana e errët e saj -hemisfera në anën e kundërt të Diellit, të errësohet plotësisht
3. Eklipsi i Hënës (i shkaktuar nga kalimi i hijes së Tokës përmes hemisferës së ndriçuar) ndodh vetëm gjatë Hënës së plotë
4.
Sipas një studimi të spitalit Bradford Royal, mundësia për t‘u kafshuar
nga ndonjë qen, gjatë Hënës së plotë, është dy herë më e madhe. Sipas
këtij studimi, janë regjistruar 1621 raste të kafshimit nga qeni midis
viteve 1997 dhe 1999. Por një tjetër studim i bërë në Universitetin e
Sidneit në Australi, rezultoi se nuk kishte lidhje mes gjendjes së Hënës
dhe kafshimit të qenve. Gervaisi i Tilburit, një avokat i së drejtës
kishtare në shekullin e 13-të, ishte i pari që lidhi procesin e Hënës së
plotë me transformimin në një njeri-ujk. Filozofi Gottfried Leibniz, e
përshkruan si "budallallëqe të treguara nga njerëzit"
6. Hëna bëhet e plotë çdo 29.5 ditë- e cila është edhe kohëzgjatja e një cikli të plotë të Hënës
7.
Është i njohur fakti se cikli menstrual femëror ka lidhje me procesin e
Hënës së plotë. Sipas një teorie, meshkujt parahistorikë shkonin në
gjueti, gjatë periudhës që gratë ishin me cikël, për shkak të tabuve që
lidheshin me gjakun. Koha më e leverdishme për të shkuar në gjueti ishte
gjatë Hënës së plotë dhe mënyra më e mirë për të bindur mashkullin që
të kthehej me ushqim, ishte shpresa për seks
8. Neo paganët
ndiqnin një ritual të përmuajshëm, që bazohej rreth Hënës së plotë dhe
quhej Esbat. Termi lidhet me shkrimet kundërshtuese të antropologut
Margaret Murray
9. Procesi i dytë i Hënës së plotë, që ndodh në
një muaj kalendarik, quhet Hëna Blu. Rasti i fundit është parë më 31 maj
2007. Ky fenomen i veçantë ndodh mesatarisht një herë në 3 vjet
10.
"Blue Moon" (Hëna Blu), e cila është shkruar nga Richard Rodgers dhe
Lorenz Hart në vitin 1934, u bë një baladë standarde, e cila u këndua më
vonë nga këngëtarë si Frank Sinatra dhe Bob Dylan. Versioni më i
famshëm është regjistruar nga banda "Marcels" në vitin, 1961 duke shitur
më shumë se një milionë kopje11. Shkalla e baticave në botë është në maksimum
gjatë Hënës së plotë, atëherë kur Dielli, Toka dhe Hëna janë në një
vijë. Marinarët e njohin efektin si baticat pranverore
12. Muaji i vetëm, gjatë të cilit nuk ndodh procesi i Hënës së plotë është shkurti
13.
Hëna e plotë konsiderohet si shenjë tersi nëse ndodh të dielën, por
nëse ndodh të Hënën shihet si shenjë fati (nga vetë emri i ditës së
hënë)
14. Sipas supersticioneve, fëmija që ngjizet kur Hëna është e plotë, ka shumë mundësi që t‘i përkasë gjinisë mashkullore
15.
Në tetor të vitit 1939 në Springfield, Misuri, Hëna e plotë u krijoi
idenë njerëzve sikur po binte nga qielli. Ngjarja e pazakontë u raportua
në gazetat lokale, por më vonë rezultoi e pavërtetë
16. Kalendari Gregorian daton Pashkën si e diela e parë, pas Hënës së plotë kishtare- e para ndodh pas ekuinoksit të pranverës
17.
Festivali Kinez i Fenerëve, që daton në dinastinë Han, është vënë në
skenë ditën e pesëmbëdhjetë, të muajit të parë, të Hënës së plotë, pas
vitit të ri. Komunitetet kineze festojnë duke ndezur fenerë dhe bërë
gosti me oriz
18. Shoqëria e Hënës, që përfshinte Erasmus Darwin,
James Watt dhe Josiah Wedgewood, e mori emrin nga praktika e mbajtjes
së takimeve muaj për muaj, në ditën e Hënë pranë procesit të Hënës së
plotë. Anëtarët e shoqërisë, e quanin veten si njerëzit e hënës19. Sipas një studimi psikologjik tre mujor të bërë
tek 1200 të burgosur në burgun e Armley në Leeds, në vitin 1998 rezultoi
se kishte një rritje të madhe të incidenteve kur Hëna ishte e plotë
20.
Shkencëtarët janë përpjekur shumë të shpjegojnë "iluzionin e Hënës", ku
Hëna e plotë duket sikur është më e madhe, se sa duket në horizont.
Fenomeni kuptohet që është shkaktuar nga perceptimi njerëzor
21. Mbjellja e drurëve është e ndaluar gjatë Hënës së plotë në Amerikën e Jugut dhe në Azinë Juglindore, sepse shkakton tharje
22.
Qindra njerëz mblidhen çdo muaj në plazhet e Koh Phangan në Tailandë,
për të festuar ngjarjen e Hënës së plotë. Ata gëzojnë dhe kërcejnë gjatë
gjithë natës
23. Tributë amerikane në Britaninë e Madhe, u japin
çdo Hëne të plotë të vitit një emër si p.sh., Hëna kastor, Hëna bli dhe
Hëna luleshtrydhe
24. Hëna e plotë e këtij muaji, do të jetë më 30 qershor 2007. Mos humbisni rastin ta shikoni
25. Hëna e plotë mund të duket e rrumbullakët, por në fakt ka formën e një veze
26.
Sonata e Hënës, kompozuar mjeshtërisht nga Ludwig von Beethoven, është
padyshim një nga kryeveprat klasike më të bukura që ka lidhje me Hënën e
plotë. Titulli i melodisë nuk vjen nga kompozitori, por nga një kritik,
i cili krahasoi pjesët dhe efektin e dritës së Hënës në liqenin e
Lucernës27. RAF përdori Hënën për të prezantuar sulmin e tij
të parë të suksesshëm në qytetin gjerman, kur aeroplanët sulmuan
Lubeckun në 1942
28. Wesak, festivali më i rëndësishëm budist
është festuar në maj, kur ka qenë Hënë e plotë . Në këtë kohë, festohet
ditëlindja e Budës, ndërsa për disa budistë të tjerë shënohet lindja dhe
vdekja e tij
29. Hëna e plotë është objekti më i shndritshëm në qiellin e darkës
30. Psikiatri sllovak, Eugen Jonas, krijoi metodën e kontrollit të lindjes dhe fertilitetit, bazuar në procesin e Hënës së plotë
31.
Një analizë e ditëlindjeve të 4,256 bebeve të lindura në një klinikë në
Francë, tregoi se nuk kishte asnjë lidhje mes Hënës së plotë dhe
fertilitetit
32. Një studim i realizuar nga Universiteti
Tübingen në Gjermani, tregon se sipas raportimit të policisë, cikli i
Hënës së plotë ndikon duke pirë më shumë për të ardhur në qejf
33.
Një vizatim i Hënës së plotë parë nga teleskopi është realizuar nga një
matematicien anglez, Thomas Harriot, në fillim të gushtit të vitit
1609. Ky është regjistrimi i parë, i cili i paraprin fizikanit italian
Galileo, në studimet e tij të mëvonshme34. Artistët e Rilindjes tradicionalisht kanë përshkruar më tepër gjysmëhënën, se sa fazën e saj të plotë
35. Shakaja e madhe e Hënës, u bë nga Richard Adams Locke për "New York Sun" në vitin 1835
36. Gjatë sezonit dimëror, Hëna e plotë është në lartësinë më të madhe nga Toka
37.
Disa njerëz që vuajnë nga pagjumësia tregojnë se flenë shumë keq kur
Hëna është e plotë, por ka edhe nga ata që thonë se flenë shumë rëndë
38. Është gabim nëse mendoni se ulja e parë e "Apollo"-s është bërë kur Hëna ka qenë e plotë. Ulja ndodhi një javë më pas
39. Hëna është 10 herë më e shndritshme kur është e plotë, se sa kur është çerekhënë
40.
Muaji i mjaltit është quajtur pas Hënës së plotë në qershor. Duke qenë
se binte mes mbjelljes dhe të korrave, ky ishte tradicionalisht muaji më
i mirë për t‘u martuar
41. Kalendari i vjetër i Hënës, i cili
tregon kohën se kur shfaqet ajo e plotë, është zbuluar në shpellat në
Lascaux në Francë. Daton para 15000 vjetësh dhe tregon fazat e Hënës me
një sërë pikash, të cilat përshkruajnë ditët e ciklit
42. Në
2001, loja e parë mes Sri Lanka dhe Zimbabve u shty. Ajo u caktua të
luhej një ditë më vonë, në bazë të rregullit të ri të nxjerrë nga
qeveria vendase, e cila ndalonte çdo lloj sporti kur Hëna është e plotë
43.
Sipas një studimi të 1000 operacioneve për heqjen e bajameve, 82 për
qind e pacientëve të operuar treguan se krizat ishin më të forta kur
afronte procesi i Hënës së plotë. Kjo në bazë të revistës së shoqatës së
mjekëve nga Florida.
Nuk
është vetëm çështje supersticioni. Sipas studimeve, procesi i Hënës së
plotë rastis me një rritje të rrugaçërisë. Jonathan Brown dhe Rebeca
Bowle kanë hedhur dritë në këtë fenomen qiellor.
1. Faza e
Hënës së plotë ndodh atëherë kur ajo është në anë të kundërt me Tokën
nga Dielli, si dhe kur të tre planetët vendosen në një vijë të drejtë. E
parë nga Toka, ana më e afërt e Hënës ndriçohet plotësisht nga Dielli,
duke i dhënë pamjen e saj rrethore
2. Ndodh vetëm gjatë Hënës së plotë, që ana e errët e saj -hemisfera në anën e kundërt të Diellit, të errësohet plotësisht
3. Eklipsi i Hënës (i shkaktuar nga kalimi i hijes së Tokës përmes hemisferës së ndriçuar) ndodh vetëm gjatë Hënës së plotë
4.
Sipas një studimi të spitalit Bradford Royal, mundësia për t‘u kafshuar
nga ndonjë qen, gjatë Hënës së plotë, është dy herë më e madhe. Sipas
këtij studimi, janë regjistruar 1621 raste të kafshimit nga qeni midis
viteve 1997 dhe 1999. Por një tjetër studim i bërë në Universitetin e
Sidneit në Australi, rezultoi se nuk kishte lidhje mes gjendjes së Hënës
dhe kafshimit të qenve. Gervaisi i Tilburit, një avokat i së drejtës
kishtare në shekullin e 13-të, ishte i pari që lidhi procesin e Hënës së
plotë me transformimin në një njeri-ujk. Filozofi Gottfried Leibniz, e
përshkruan si "budallallëqe të treguara nga njerëzit"
6. Hëna bëhet e plotë çdo 29.5 ditë- e cila është edhe kohëzgjatja e një cikli të plotë të Hënës
7.
Është i njohur fakti se cikli menstrual femëror ka lidhje me procesin e
Hënës së plotë. Sipas një teorie, meshkujt parahistorikë shkonin në
gjueti, gjatë periudhës që gratë ishin me cikël, për shkak të tabuve që
lidheshin me gjakun. Koha më e leverdishme për të shkuar në gjueti ishte
gjatë Hënës së plotë dhe mënyra më e mirë për të bindur mashkullin që
të kthehej me ushqim, ishte shpresa për seks
8. Neo paganët
ndiqnin një ritual të përmuajshëm, që bazohej rreth Hënës së plotë dhe
quhej Esbat. Termi lidhet me shkrimet kundërshtuese të antropologut
Margaret Murray
9. Procesi i dytë i Hënës së plotë, që ndodh në
një muaj kalendarik, quhet Hëna Blu. Rasti i fundit është parë më 31 maj
2007. Ky fenomen i veçantë ndodh mesatarisht një herë në 3 vjet
10.
"Blue Moon" (Hëna Blu), e cila është shkruar nga Richard Rodgers dhe
Lorenz Hart në vitin 1934, u bë një baladë standarde, e cila u këndua më
vonë nga këngëtarë si Frank Sinatra dhe Bob Dylan. Versioni më i
famshëm është regjistruar nga banda "Marcels" në vitin, 1961 duke shitur
më shumë se një milionë kopje11. Shkalla e baticave në botë është në maksimum
gjatë Hënës së plotë, atëherë kur Dielli, Toka dhe Hëna janë në një
vijë. Marinarët e njohin efektin si baticat pranverore
12. Muaji i vetëm, gjatë të cilit nuk ndodh procesi i Hënës së plotë është shkurti
13.
Hëna e plotë konsiderohet si shenjë tersi nëse ndodh të dielën, por
nëse ndodh të Hënën shihet si shenjë fati (nga vetë emri i ditës së
hënë)
14. Sipas supersticioneve, fëmija që ngjizet kur Hëna është e plotë, ka shumë mundësi që t‘i përkasë gjinisë mashkullore
15.
Në tetor të vitit 1939 në Springfield, Misuri, Hëna e plotë u krijoi
idenë njerëzve sikur po binte nga qielli. Ngjarja e pazakontë u raportua
në gazetat lokale, por më vonë rezultoi e pavërtetë
16. Kalendari Gregorian daton Pashkën si e diela e parë, pas Hënës së plotë kishtare- e para ndodh pas ekuinoksit të pranverës
17.
Festivali Kinez i Fenerëve, që daton në dinastinë Han, është vënë në
skenë ditën e pesëmbëdhjetë, të muajit të parë, të Hënës së plotë, pas
vitit të ri. Komunitetet kineze festojnë duke ndezur fenerë dhe bërë
gosti me oriz
18. Shoqëria e Hënës, që përfshinte Erasmus Darwin,
James Watt dhe Josiah Wedgewood, e mori emrin nga praktika e mbajtjes
së takimeve muaj për muaj, në ditën e Hënë pranë procesit të Hënës së
plotë. Anëtarët e shoqërisë, e quanin veten si njerëzit e hënës19. Sipas një studimi psikologjik tre mujor të bërë
tek 1200 të burgosur në burgun e Armley në Leeds, në vitin 1998 rezultoi
se kishte një rritje të madhe të incidenteve kur Hëna ishte e plotë
20.
Shkencëtarët janë përpjekur shumë të shpjegojnë "iluzionin e Hënës", ku
Hëna e plotë duket sikur është më e madhe, se sa duket në horizont.
Fenomeni kuptohet që është shkaktuar nga perceptimi njerëzor
21. Mbjellja e drurëve është e ndaluar gjatë Hënës së plotë në Amerikën e Jugut dhe në Azinë Juglindore, sepse shkakton tharje
22.
Qindra njerëz mblidhen çdo muaj në plazhet e Koh Phangan në Tailandë,
për të festuar ngjarjen e Hënës së plotë. Ata gëzojnë dhe kërcejnë gjatë
gjithë natës
23. Tributë amerikane në Britaninë e Madhe, u japin
çdo Hëne të plotë të vitit një emër si p.sh., Hëna kastor, Hëna bli dhe
Hëna luleshtrydhe
24. Hëna e plotë e këtij muaji, do të jetë më 30 qershor 2007. Mos humbisni rastin ta shikoni
25. Hëna e plotë mund të duket e rrumbullakët, por në fakt ka formën e një veze
26.
Sonata e Hënës, kompozuar mjeshtërisht nga Ludwig von Beethoven, është
padyshim një nga kryeveprat klasike më të bukura që ka lidhje me Hënën e
plotë. Titulli i melodisë nuk vjen nga kompozitori, por nga një kritik,
i cili krahasoi pjesët dhe efektin e dritës së Hënës në liqenin e
Lucernës27. RAF përdori Hënën për të prezantuar sulmin e tij
të parë të suksesshëm në qytetin gjerman, kur aeroplanët sulmuan
Lubeckun në 1942
28. Wesak, festivali më i rëndësishëm budist
është festuar në maj, kur ka qenë Hënë e plotë . Në këtë kohë, festohet
ditëlindja e Budës, ndërsa për disa budistë të tjerë shënohet lindja dhe
vdekja e tij
29. Hëna e plotë është objekti më i shndritshëm në qiellin e darkës
30. Psikiatri sllovak, Eugen Jonas, krijoi metodën e kontrollit të lindjes dhe fertilitetit, bazuar në procesin e Hënës së plotë
31.
Një analizë e ditëlindjeve të 4,256 bebeve të lindura në një klinikë në
Francë, tregoi se nuk kishte asnjë lidhje mes Hënës së plotë dhe
fertilitetit
32. Një studim i realizuar nga Universiteti
Tübingen në Gjermani, tregon se sipas raportimit të policisë, cikli i
Hënës së plotë ndikon duke pirë më shumë për të ardhur në qejf
33.
Një vizatim i Hënës së plotë parë nga teleskopi është realizuar nga një
matematicien anglez, Thomas Harriot, në fillim të gushtit të vitit
1609. Ky është regjistrimi i parë, i cili i paraprin fizikanit italian
Galileo, në studimet e tij të mëvonshme34. Artistët e Rilindjes tradicionalisht kanë përshkruar më tepër gjysmëhënën, se sa fazën e saj të plotë
35. Shakaja e madhe e Hënës, u bë nga Richard Adams Locke për "New York Sun" në vitin 1835
36. Gjatë sezonit dimëror, Hëna e plotë është në lartësinë më të madhe nga Toka
37.
Disa njerëz që vuajnë nga pagjumësia tregojnë se flenë shumë keq kur
Hëna është e plotë, por ka edhe nga ata që thonë se flenë shumë rëndë
38. Është gabim nëse mendoni se ulja e parë e "Apollo"-s është bërë kur Hëna ka qenë e plotë. Ulja ndodhi një javë më pas
39. Hëna është 10 herë më e shndritshme kur është e plotë, se sa kur është çerekhënë
40.
Muaji i mjaltit është quajtur pas Hënës së plotë në qershor. Duke qenë
se binte mes mbjelljes dhe të korrave, ky ishte tradicionalisht muaji më
i mirë për t‘u martuar
41. Kalendari i vjetër i Hënës, i cili
tregon kohën se kur shfaqet ajo e plotë, është zbuluar në shpellat në
Lascaux në Francë. Daton para 15000 vjetësh dhe tregon fazat e Hënës me
një sërë pikash, të cilat përshkruajnë ditët e ciklit
42. Në
2001, loja e parë mes Sri Lanka dhe Zimbabve u shty. Ajo u caktua të
luhej një ditë më vonë, në bazë të rregullit të ri të nxjerrë nga
qeveria vendase, e cila ndalonte çdo lloj sporti kur Hëna është e plotë
43.
Sipas një studimi të 1000 operacioneve për heqjen e bajameve, 82 për
qind e pacientëve të operuar treguan se krizat ishin më të forta kur
afronte procesi i Hënës së plotë. Kjo në bazë të revistës së shoqatës së
mjekëve nga Florida.
24/2/2023, 00:58 nga Kledja