Aleksandër Çipa - Atje (Tiranë), jetohet si në fushatë zgjedhjesh. E para është politika dhe ajo mbetet mbi gjithçka”.

Ky pasazh reportazhi i një kolegu të huaj, do të vlente më së miri për të karakterizuar situatën aktuale dhe atmosferën publike shqiptare. Është një klimë e thellë tensioni dhe rëndese në marrëdhënien publike të politikës me publikun dhe në veçanti me institucionet. Një ndjenjë përkohësie u lexohet nëpunësve nëpër zyrat e administratës, e cila vetëm e qëndrueshme nuk ndihet, kohë më kohë në këtë vend. Diçka prej pezullie dominon në bisedat, diskutimet, procedimin dhe sidomos funksionimin e kësaj administrate. Një ndjesi të tillë publiku e pat në muajt para largimit të kryetarit historik të PS-së, zotit Fatos Nano, nga posti i Kryeministrit të vendit, në vitin 2005.

Aktualisht, cikli antagonist i palëve politike ka ngritur kurbën e vet, duke e bërë edhe më të thellë përshtypjen e së papriturës. Në skenën e debatit publik, politika ka afishuar një konflikt të hapur ndërinstitucional: Presidenti, Kryeministri, Prokurorja e Përgjithshme, KLD-ja, Gjyqësori dhe ambasadorët. Natyrisht ka edhe të tjerë të palistuar, nuk po themi për të përhershmin institucion të konfliktit, Parlamentin. Në këtë keqvendosje luftarake kryesuesish të institucioneve, shpesh shfaqet si piketë e vetme alarmi, guvernatori i Bankës së Shqipërisë, me apelet dhe pohimet për kujdes e masa ndaj ekonomisë.

Kjo regji e keqe, në këtë skenë të ndenjur, ku ndërrohen rolet dhe shumë, shumë pak aktorët, po e kërcënon sërish shpresën publike, në vend. Është një kërcënim që buron nga efekti i degradimit të sistemit. Nuk është thjesht konflikti politik i protagonizmit Berisha-Rama. Është diçka më e thellë dhe si e tillë, kësaj here duhet lexuar më drejt. Konflikti politik në tre vjetët e fundit në vend, po imponon një funksionim spontan dhe imponues. Sistemi tashmë nuk është më i bazuar në principin e pushtetit që funksionon, sipas kultit të ligjit, por sipas përshtatjes në kushtet e rrethanës. Është shembur për së paku, më tepër se një vit e gjysmë normaliteti institucional në këtë vend dhe mbi të, shfaqet herë pas here precedentizmi. Nuk është thjesht aspekt formal mosplotësimi për kohë të gjatë i vendeve vakante në Gjykatën Kushtetuese apo Gjykatën e Lartë, nuk është thjesht rastësi degjenerimi i proceseve gjykuese prej gjyqësorit shqiptar nëpër seanca pa fund, ku herë mungon avokati dhe herë i pandehuri, apo ku pabarazia gjykuese dhe drejtësi-mosdhënia “zgjat brirë” si në kohë anarkizmi apo si në shoqëri parapolitike.

Kjo tablo po eklipson brendinë e nevojës për një kujdes dhe maturi ekonomiko-financiare të qeverisjes dhe aktorëve të tjerë potencialë të ekonomisë kombëtare. Kjo tablo të lë shijen sikur aktorët dhe administratorët, si ata që janë në qeverisje, ashtu edhe ata që pretendojnë qeverisjen të mos jenë në pozitat e një normaliteti që vijon në ciklin kalendarik të kohës së mandatit. Të gjithë duket se janë vendosur në pozicione parazgjedhore. Një fushatë pa legjitimitet kalendarik, por me atmosferë të sjellë për shkak të këtij polarizimi politik.

Brenda këtij kompozicioni politik, kryevendoset edhe Kryeministri Berisha, i cili në kontekst të 100-vjetorit të pavarësisë shtetërore, po shfaq një kredo të veçantë kremtuese, por më së shumti edhe rivendikuese. Protagonizmi i tij nuk shfaqet vetëm si kryeadministrator i kremtimit të pritshëm në fundvit, por më së shumti si një sipërmarrës i rirenditjes së kronikës pararendëse dhe themeltarëve të shtetit. Një sipërmarrje që në thelbin e vet shfaqet për qëllimin politik të sipërmarrësit, por edhe si shtytuesi kryesor për rishkrimin e historisë zyrtare politike të Shqipërisë shtetërore njëshekullore. E gjithë koha që rrjedh prej këtyre ditëve deri në datën 28 Nëntor të 2012-s, po planifikohet prej Kryeministrit si periudhë e një fushate kulti për përvjetorin e parë të shekullit të shtetit. Kazusi është gjetur bukur prej politikanit që propagandën dhe populizmin ka ditur t’i përdorë si armë dhe mjete efikase për jetëgjatësi politike dhe qeverisëse.

Sidoqoftë, kjo nuk mjafton. Vendosmëria e tij për ta pasur kremtimin e 100-vjetorit si kredo fushate për zgjedhjet e 2013-s, është e pamjaftueshme dhe nuk mund të cilësohet si gjetje apo brendi e mjaftueshme. Mes fillimshkurtit të tanishëm dhe nëntorit të këtij fundviti, kemi një kohë e cila paralajmëron jo vetëm marrëdhënie problematike mes Kryeministrit dhe opozitës, por në veçanti mes së sotmes së politikanit Berisha dhe së ardhmes së tij në raport me skenën politike të vendit. Në rrjedhat e padukshme të kësaj politike lëvrijnë kontakte dhe diskutime, të cilat e bëjnë gjithnjë e më delikate qëndrueshmërinë e kabinetit aktual Berisha, në raport me zgjedhjen e afërt të Presidentit. Antagonizmi bipartiak, jo vetëm për këtë shkak, nuk është më vetëm kaq. Në këtë antagonizëm ka hyrë grupi kryesor i politikëbërësve, të cilët gjenden sipas kapacitetit që përfaqësojnë nën presionin në rritje të elektoratit dhe publikut në përgjithësi.

Kjo vendosje është paradhoma e zgjedhjeve, të cilat tinëzisht mund t’i imponojë këmbëngulja refuzuese e Berishës dhe pashmangësia si alternativë e Ramës.