Shteti
MoshaSi te shmangni problemet e hipertensionit, zemre s,
kancerit, hollimit te kockave e shume se mundjeve te tjera, ke
shilla dhe sugjerime pe r parandalimin dhe kurimin tyre.
She ndeti fizik e mendor jane ato çka e be jne te plote trupin e
njeriut e vete jete n, por si ndikon aktiviteti fizik ne she ndetin
tone . Shqete simet qe shfaqen dhe shume ke shilla mjeke sore pe r
t’i shmangur ato. Recetat me te fundit qe japin mjeke t pe r te
shmangur shfaqjen e stresit, problemeve me zemre n, hipertensionin, se
mundjet e trurit e shume te tjera.
Si te pe rvete soni aleate t baze te mire qenies tuaj. Por dhe
ne ato raste kur dikush e shte prekur nga nje se mundje e caktuar,
ekzistojne procedura te thjeshta qe mund te ndiqen ne kushtet e
shte pise , te cilat ndihmojne ne mos pe rkeqe simin e gjendjes.Ke
shillat e pe rmbledhura ne numrin e sote m lidhen kryesisht me me nyre n
tone te te ushqyerit, si duhet te jete ajo, si dhe me zakonet e
pe rditshme rise qe nje njeri nuk duhet t’i harroje asnje here . Tipat, me nyrat dhe sugjerimet e me poshtme jane shpallur si
rezultat i nje ke rkimi disavjeçar ne kete fushe . Mbi kete studim e
shte punuar pe r rreth 30 vjet. Jane testuar shume njere z dhe te
kategorive te ndryshme. Sugjerimet qe jepen ke tu mund t’i zbatoni
ne jete n tuaj te pe rditshme pa asnje dyshim sepse ato nuk shfaqin
as probleme e as efekte ane sore. Mbi te gjitha ato bazohen ne ligje
te natyre s.
Ke shillat e mjekeve pe r te qene te she ndetshe m
Tipat me nyrat dhe sugjerimet e me poshtme
jane shpallur si rezultat i nje ke rkimi disavjeçar ne kete fushe .
Mbi kete studim e shte punuar pe r rreth 30 vjet. Jane testuar
shume njere z dhe te kategorive te ndryshme. Sugjerimet qe jepen ke
tu mund t’i zbatoni ne jete n tuaj te pe rditshme pa asnje dyshim
sepse ato nuk shfaqin as probleme e as efekte ane sore. Mbi te gjitha
ato bazohen ne ligje te natyre s.
1- Konsumoni me pak ushqim sesa jeni te uritur. Eksperimentet e realizuara kane treguar se jeta e nje personi i cili
ushqehet normalisht dhe pa e tepruar, duke reduktuar nje rin nga vaktet ne 40 pe r qind, dyfishohet.
2- Natyra na ka be re shume dhurata te arta. Shega pe rmban
minerale shume te re nde sishme dhe vitamina te domosdoshme pe r
trupin tone .
3- Mjalti i luleve e shte po ashtu nje dhurate e mrekullueshme e natyre s pe r te cilin organizmi yne ka nevoje .
4- Le ngu i arrave te kokosit sidomos i arre s se gjelbe r
te kokosit e shte nektari me i pasur me vitamina pe r trupin tone .
5- Shume vitamina esenciale gjenden ne fruta te tjera dhe
ndihmojne ne me nyre te paze vende sueshme ne kurimin dhe luftimin
e se mundjeve te zemre s apo edhe shume shqete simeve te tjera.
6- Bel, dhurata me madhe shtore e natyre s e dobishme pe r luftimin
e shume se mundjeve te stomakut apo te sistemit qe mbron tretjen e
ushqimit.
7- Konsumoni produkte vegjetariane dhe ushqime me fibra. Ne kete
kategori pe rfshihen te gjitha perimet dhe frutat, duke shmangur
ushqimet e skuqura dhe te yndyrshme.
8- Konsumoni te pakte n dy vakte ne dite , veçane risht pas pere ndimit te diellit apo nje dite te lodhshme pune.
9- Ushqimet cile sore me pe rmbajtje te larte vitaminash dhe le
nde te tjera ushqyese mbrojne she ndetin tuaj dhe zgjasin jete n.
10- Kujdesuni pe r veten duke pe rfshire dhe diete n tuaj ditore:
perime te ndryshme, fruta, shege , molle , limon, portokall, arra,
lajthi, bajame, kungull, etj.
11- Çdo dite e shte e
ke shillueshme qe te konsumohen ne te pakte n nje vakt produkte
te freske ta te gjelbe rta, si: spinaq, lake r, sallate jeshile, etj.
Ato ndihmojne ne normalizimin e qarkullimit te gjakut dhe ne
rregullimin e norme s se tensionit te gjakut.
12- Kungulli i verdhe dhe i pjekur mire pe rmban betakaroten e cila
gjendet edhe te karota dhe i jep energji te vazhdueshme zemre s.
13- Shmangni kafen dhe çajin. Ato pe rmbajne
substanca toksike te cilat de mtojne inde te ndryshme te organizimi
dhe sjellin munde site pe r vdekje te hershme. Çajit i
nevojiten rreth 6 ore pe r te shkate rruar metabolizmin e trupit dhe
pe r te shfaqur shqete sime te ndryshme pe r organizmin. Konsumimi i
vazhdueshe m i çajit dhe kafes thuhet se de mton qelizat e gjakut
koagulimin e tyre ne raste plagosjesh, dobe son nervat dhe shfaq
gjendje te shpeshta nervoziteti, si dhe dobe son kontrollimin nga truri
te shume funksioneve qe ndodhin ne trupin e njeriut.
14- Shmangni pe rdorimin e sheqerit sa me shume te jete e
mundur, sepse pe rdorimi i tij sjell aciditet, mbingopje te trupit me
karbohidrate dhe sheqerna, si dhe she ndoshje dhe kalim ne mbipeshe .
15- Mundohuni qe te pakte n nje dite ne jave te konsumoni vete m
fruta ne me nyre qe t’i be ni nje “shpe larje” sistemit tuaj te
tretjes.
16- Po ashtu nje dite ne jave konsumoni uje me
tepe r se zakonisht.
17- Nje dite ne muaj mundohuni te mos konsumoni fare uje .
18- Here pas here ne vend te kafes qe ju de mton pini uje te ngrohte .
19- Mbani gjithmone te nje jte n mase te gote s me te cile n
pini uje ne me nyre qe t’i jepni organizimit tuaj çdo here qe
pini uje te nje jte n sasi.
20- e shte mire qe uje te mos pihet menje here por pak nga pak me pushime te vogla.
21- Po ashtu tre here ne jave pini le ngje frutash te shtrydhura, si le ng limoni, portokalli, pjeshke, rrushi, karote, etj.
22- Nde rroni vajin qe pe rdorni pe r gatim ne se e vini re se ai nuk pe rmban lendet e nevojshme ushqyese.
23- Mos konsumoni kripe me shumice . Pe rdoreni ate sa me pak te
jete e mundur. Mos harroni se çdo produkt i krijuar nga natyra nuk e
shte i kripur ne shijen e tij, ai e shte zakonisht i e mbe l ose i
athe t. Po ashtu kripa gjendet te uji i detit i cili nuk rekomandohet
te pihet veç ne rasteve kur personi e shte i etur dhe nuk ka si te
veproje ndryshe.
24-Shtoni lakrat ne diete n tuaj ditore.
25- Konsumoni gjethet jeshile te spinaqit, sallate s;
pe r se mundjet e zemre s dhe diabetit.
26- Thjerre zat po ashtu jane te pasura me lende ushqyese si dhe pe rbe re s tonike te domosdoshme pe r organizmin.
27- Be rthamat e ndryshme te frutave jane te dobishme pe r force n muskulore dhe luftimin e diabetit.
28- Soja pe rmban 9 lloje vi vitaminash
29- produktet e drithe rave dhe veçane risht gruri produktet te cilat pe rmbajne vitamine n E dhe zgjasin jete n.
30- produktet e konservuara pe rmbajne le nde te ndryshme
ushqyese te cilat jane te rekomanduara pe r te ruajtur ne norme n
presionin e gjakut si dhe çrregullime te tjera qe mund te ndodhin
ne organizimin tone .
31- Vitamina komplekse B e shte nga me te pe rdorshmet dhe
efektive ne diete n suplementare dhe duhet te merret nga ushqimi juaj
i pe rditshe m. Ajo gjendet me shume tek farat e lakrave te kuqe.
32-Biokimiket ne kombinim nume r 28, pe rmbajne te 12 llojet e
kripe rave qe merren nga trupi gjithmone . e shte nje forcues i pe
rgjithshe m dhe duhet te merret pas ushqimit.
33- Marrja e pe rditshme e vitamine s C rrit veprimtarine dhe jete gjate sine e trupit.
34- Pjesa e te gjithave produkteve dietike shkakton ne disa raste se mundje prandaj pe rpiquni t’i shmangni ato.
35- Pjesa e te gjithave llojeve te produkteve te
ere zave mund te shkaktoje se mundje te sistemit
kardiovaskular.
36- Trupi i njeriut e shte si nje makineri qe duhet te jete
gjithmone ne le vizje pe r kete nevojitet ste rvitje dhe joga.
37- Lubrifikues – Le vizjet e ste rvitjes jane ne lakueshme ri me
le vizjen e trupit, zmadhimi i tyre rrite qarkullimin dhe lakueshme
rine .
38- Karrikimi i baterise . Rrezet e sistemi nervore jane si nje
bateri e trupit dhe ndihmon hapjen e poreve te le kure s dhe ajrosjen e
tyre gjate le vizjes.
39- Sistemi i ftohe s. Çlodhja furnizon freskine e trupit.
40- le nde djege se nje diete e duhur, ushqimi, aje r, uje dhe drita e diellit she rbejne si karburant pe r trupin.
41- Shofer i ekuilibruar. Mendja e shte shoferi i trupit. Ajo mund
te ekuilibrohet dhe kontrollohet me ane te meditimit dhe pe
rqendrimit.
42- Beni rregullisht ushtrime te lehta.
43- Mos be ni ushtrime te lodhshme siç e shte vrapimi i shpejte, sepse ato rrisin ritmin e metabolizmit te trupit tuaj.
44- Ecja e lehte e shte ushtrimi me i mire pe r te mbajtur ne n kontroll diabetin dhe problemet e zemre s.
45- Duke jetuar ne nje vend te ftohte (ne larte site e
kodrave), ritmi i metabolizmit te trupit ulet dhe mosha e jetese
rritet.
46- Fryme marrja e thelle dhe mbajtja e saj pe r pak kohe ndihmon ne rritje e jete gjate sise se personit.
47- Ritmi normal i fryme marrjes sone p.sh. fryme marrja,
mbajtja e fryme s dhe nxjerrja duhet te jeta 1:4:2.
48- Mbajeni trupin drejt
49- Pe rpiquni te merrni, fryme me ane n e majte te hunde s gjate dite s, dhe me ane n e djathte te hunde s gjate nate s
50- Organet tona te brendshme
jane po aq te re nde sishme sa organet tona te jashtme pe r te na
mbajtur te shendetshme, keshtu qe pe r te mbajtur me lçine ,
stomakun dhe mushke rite ne gjendje te she ndetshme ecja pe rditshme
ne me ngjes dhe ne mbre mje e shte shume thelbe sore.
51- e shte e mundur qe problemet e zemre s te she rohen duke mos
pe rdorur aspak vaj apo terapi, vete m duke ngre ne perime te ziera
duke praktikuar ke shtu me joge dhe duke be re nje jete pa strese.
52- E re nde sishme e shte mendja temperamenti dhe me nyra e jetese s.
53- S’ka joga me te re nde sishme se kontrolli i mendjes.
54- Mbajeni mendjen te ze ne dhe aktive me shume pune fizike.
55- Jini te lumtur dhe te qete shmangeni zeme rimin dhe temperamenti shpe rthyes.
56- Tensioni i larte harresa dhe procesi i plakjes mund te kontrollohet dhe procesi i plakjes nga meditimi.
57- Vazhdoni te ke naqni mendjen tuaj ne rast te problemeve me she ndetin.
58- Merreni jete n si ju vjen, mos u shqete soni nga uljet dhe
ngritjet e jete s. Hani dhe pini ne me nyre te moderuar kini besim
punoni shume dhe aplikoni zakonin e te fjeturit shpejt dhe te
zgjuarit here t.
59- Nje studim i kryer ne Japoni
zbuloi qe shume prej personave qe jetojne prej nje shekulli kane
pasur si pune te tyre kryesore bujqe sise apo jane marre me
pyjet.
Efekte pozitive dhe negative te kafese ne organizmin e njeriut
Konsumatore t e kafese ende nuk jane te qarte ne se kafeja ka
efekte pozitive apo negative ne she ndetin e tyre. Kjo pasi studime
te ndryshme gjate viteve kane dhe ne edhe rezultate te ndryshme,
madje shpeshhere edhe kontradiktore. Nje artikull i publikuar disa
dite nga e pe rditshmja amerikane “New York Times” tregon mbi ke to
studime, mitet ekzistuese rreth kafese , dhe efektet e saj ne
organizmin e njeriut. A ka munde si qe ke to kontradikta pe r kafene
dhe kafeine n te jene te drejta? Pe rgjigjja e shte po, pasi kafeja
dhe çaji, mbi te gjitha kane ne pe rbe rjen e tyre kimikate te
ndryshme, te cilat mund te ndikojne ne forma e me nyra te ndryshme
ne she ndetin e njeriut.
60- Hidratimi
Pe r nje kohe te gjate tek njere zit dhe nje grup mjeke sh mbizote
ronte mendim,i se kafeja dhe kafeina ishin diuretike. Por studimet e
kryera vitet me te fundit treguan se njere zit te cile t konsumojne
deri ne 550 miligrame kafeine ne dite prodhojne urine po aq sa
ata persona te cile t nuk marrin kafeine . Por konsumimi i kafeine s
mbi 575 miligrame , kthehet ne diuretike. Ke shtu ne se ju konsumoni
rreth 330 miligrame kafeine ne dite , nuk do ju duhet te urinoni me
tepe r se ne rastin kur do te pinit 400 mililitra uje . Personat te
cile t konsumojne nje sasi te caktuar kafeine brenda dozave te
lejuara, jane te hidratuar, dhe ashtu si uji, ndihmon ne nevojat e
organizmit pe r le ngje.
61- Se mundjet e zemres
Paciente t qe kane probleme me zemre n, sidomos ata qe kane
presionin e larte te gjakut, duhet te konsumojne ne nje mase te
caktuar kafene dhe kafeine n, pasi njihen efektet e saj stimuluese.
Por studimet e kryera 10 vitet e fundit ne mbi 400 000 persona treguan
se rastet e se mundjeve e zemre s nuk tregojne rritje te njere zit
te cile t vazhdojne te konsumojne kafen e me ngjesit, me apo pa
kafeine . “Kunde rshti qe duhen besuar”, pe rfundojne kardiologe t e
Universitetit te Kalifornise , ne San Francisko. Evidencat tregojne
se kafeja dhe kafeina e konsumuar ne sasi te caktuara rrit rrezikun
pe r shfaqjen e problemeve te zemre s, atakut kardiak, vdekja e
hershme apo edhe prishje e ritmit te zemre s. Por ne fakt tek 27 000
gra te studiuara ne 15 vjet ne qendre n e Studimeve te she ndetit
te gruas ne Iowa, rezultoi se grate qe pinin nje deri ne tre kafe
ne dite reduktonin ne 24 pe r qind rrezikun e problemeve
kardiovaskulare.
62- Hipertensioni
Kafeina shkakton nje rritje te lehte dhe te pe rkohshme te
presionit te gjakut. Por studimi i realizuar tek disa 15 000 femra,
tregoi se grate te cilat konsumonin kafe me apo pa kafeine pe r nje
dekade ishin nje lloj te predispozuarat shfaqnin shenja
hipertensioni si grate qe nuk konsumonin kafe. Nje studim i John
Hopkins tek 3 000 meshkuj tregoi se ndikimi i kafes dhe kafeine s ne
shfaqjen e hipertensionin ishte shume i ule t.
63- Kanceri
Ne vitin 1981 ne Harvard u tha se konkluzionet e nje studimi
tregonin rrezikun e larte qe sillte konsumimi i kafese ne shfaqjen e
kancerit ne pankreas. Por konsumimi i kafese ka vazhduar gjithnje e
me tepe r dhe studimet e me tejshme treguan se duhani dhe kafeja
ndikonte ne zhvillimin e kancerit.
64- Hollimi i kockave
Disa studime te viteve te kaluara thane se konsumimi i kafese
shkaktonte hollimin e kockave dhe frakturat. Por studimet e me vonshme
treguan se kafeja ndikonte vete n ne nje nivel te ule t reduktimi
te pe rvete simit te kalciumit nga organizmi, dhe nuk ndikonte ne
sekretimin e kalciumit. Doktor Robert Heaney nga Universiteti Creighton
thote se efektet negative te kafeine s tek kalciumi mund te
kompensohen me dy luge gjelle qume sht. Ai mendon se personat te cile
t konsumojne kafen dhe çajin, nuk duhet te shqete sohen duke menduar
se kafeina ndikon negativisht ne kockat e tyre.
65- Humbja ne peshe
Ky e shte nje zhge njim. Konsumimi i kafese rrit dhe shpejton
metabolizmin. Nje studim i realizuar nga profesionaliste t tek 58 000
persona gjate 12 vjete ve treguan se tek te dyja sekset, edhe te
femrat edhe te meshkujt te cile t shtonin nivelin e konsumimit te
kafeine s shtonin ne peshe , dhe nuk pe sonin aspak re nie.
66- Efektet pozitive te kafese ne trupin e njeriut
Mbe rrijne lajme te mira pe r ata qe konsumojne rregullisht kafene
. Ajo madje ke shillohet si nje terapi e mire edhe pe r nje se re
se mundjesh, pe rfshi ate te zemre s, por mos u çudisni, edhe pe r fe
mije t. Por, nuk e shte e ke shillueshme pe r grate shtatze na dhe
ata me ulcere ne stomak. “Kafeja, -thote nje prej dietologe ve me
te njohur te Italise , – te be n mire , ju, ashtu edhe fe mije ve.”
“Harrojini njoftimet frike suese”, thote dietologia Chiara Trombeti, e
institutit Humanitas Gavazeni ne periferi te Milanos. Ka arsye te
she ndosha shkencore pe r ta ge zuar ekspresin e me ngjesit pa u shqete
suar pe r pasojat negative ndaj she ndetit.
Te dhe na shkencore
Kafeja pe rmban tanine dhe antioksidante, qe jane te mire pe r
zemre n dhe arteriet. Kafeja mund te lehte soje dhimbjet e koke s.
Ajo e shte e mire pe r me lçine dhe mund te ndihmoje ne
parandalimin e cirroze s dhe gure ve ne veshka. Dhe kafeina ne kafe
mund te zvoge loje rrezikun e krizave te astme s dhe ndihmon ne pe
rmire simin e qarkullimit brenda zemre s. Por nuk mund te mohohet se
kafeja nuk e shte e mire pe r te gjithe . Ne se pi me shume se
ç’duhet mund t’iu be je nervoze , mund te shkaktoje shpejtim te
rrahjeve te zemre s dhe dridhje te duarve. Grate shtatze na, te se
mure t me zeme r dhe ata qe vuajne me ulcera ne stomak zakonisht ke
shillohen ta shmangin kafene . Dr.Trombeti thote se asnje nuk duhet
te pije me shume se 3-4 filxhane ne dite .
Kafeja ndikon mire pe r:
- zemre n e arteriet
- dhimbjet e koke s
- me lçine
- cirroze n
- gure t ne veshka
- astme n
67- Mangani largon depresioni
Stimulimi i qelizave te trurit me ndihme te impulseve te shpejta
magnetike nuk e shte veprim i rrezikshe m dhe do te mund te ishte
nje ndihmese e madhe ne lufte n kunde r depresionit, e shte pe
rfundimi i nje hulumtimi te ri i cili e shte publikuar ne SHBA.
Studimi i ri do te mund te ishte me interes pe r 20 deri ne 40 pe
r qind te paciente ve, me te cile t nuk jane te arritur rezultate
te ke naqshme ne she rimin me ane te kombinimit te anti-depresive
ve dhe psikoterapise , apo tek ata qe refuzojne te marrin ilaçe pe r
te she ruar ke te se mundje.
“Ky hulumtim e shte de shmi e re e efektshme rise te stimulimit
magnetik ne she rimin e depresionit”, vlere son redaktori pe rgjegje s
i reviste s se njohur, Biological Psychiatry, John Krystal, i cili ka
publikuar artikullin pe r ke te studim.
Teknika e stimulimit magnetik pe rtej kafke s ka te be je me
stimulimin e mbe shtjelle sit te trurit me nje bobine magnetike, e
cila vendoset ne skalpin e pacientit dhe krijon fushe magnetike.
Edhe ne studimet e me hershme e shte de shmuar qe magnetet mund te forcojne afte site mendore.
Hulumtimi e shte kryer pe r ne nte jave rresht me 325 paciente ne Kanada, Australi dhe Shtete te Bashkuara te Amerike s.
68- Hipertensioni
Presioni i gjakut lidhet me force n e shtytjes se fluksit te gjakut
mbi muret e ene ve te gjakut. Zemra pompon gjakun ne pe r sistemin
arterial sistem i cili shpe rndan gjakun neper gjithe indet e
organizmit. Presioni i larte i gjakut i thirrur ndryshe edhe si
hipertension e shte nje patologji kardiovaskulare e rrezikshme pasi
detyron miokardin te punoje me me ve shtire si, dhe çon ne ndryshime
cile sore te ene ve te gjakut drejt arteroskleroze s. Ka stadifikime
te ndryshme pe r sa i pe rket ndarjes se presionit te gjakut ne
kategori apo stade te caktuara, por me i pranueshmi e shte ky i me
poshtmi:
Normal i barabarte a me i ule t nga 120/80 mmHg
Prehipertension -120-139/80-89 mmHg
Hipertension stadi I – 140-159/80-89mmHg
Hipertension stadi II – > 160/90-99mmHg
SHKAQET
Nuk njihen ne me nyre te qarte shkaqet e hipertensionit. Shume
faktore te thirrur si faktore risku luajne nje rol te re nde
sishe m ne shfaqjen e patologjise , disa nga ke to jane :
FAKTORI GJENETIK
-Obeziteti
-Re nia e aktivitetit fizik
-Dieta e ngarkuar me kripe ra
-Alkooli
-Stresi
-Mosha
-Shenjat
Nuk ka ndonje shenje specifike te lidhur direkt me hipertensionin,
ose me mire te themi qe shenjat nganje here mungojne ose shfaqen
ne rritje te shprehura te presionit te gjakut. Personi i prekur
mund te ndihet mire ne nje hipertension ekzistues, dhe ai mund te
zbulohet ne pe rmjet nje ekzaminimi rutine. Te tjere mund te
ankohen nga dhimbje koke, zhurme ne veshe, miza para sysh, lodhje, ve
shtire si ne fryme marrje, ke putje, ndjesia e rrahjeve te zemre s,
rrahje te parregullta zemre (ekstrasistola), prania e gjakut ne urine
, dhimbje te forta gjoksi, etj.
Me te predispozuar pe r te zhvilluar hipertension jane personat qe :
-Kane persona te afe rm qe vuajne nga nje patologji e tille .
-Grate shtatze na.
-Grate te cilat jane ne n mjekim hormonal (te cilat marrin kontraceptive).
-Popullsia mbi 35 vjeç.
-Personat mbipeshe.
-Personat qe kane nje stil jetese inaktive, jete sedentare.
-Duhanpire sit.
Keshilla pe r te shmangur hipertensionin
Pacientet me hipertension te stadit I mund te kene avantazhe nga
trajtimi medikamentoz. Medikamenti i zgjedhur ne ke to raste duhet te
jete nje diuretik tiazidik, ndoshta i shoqe ruar me nje medikament
te nje klase tjete r. Diuretiket kane demonstruar te jene efikas
ne parandalimin e komplikacioneve kardiovaskulare te hipertensionit.
Motivimi i pacienteve e shte nje element themeltar pe r suksesin e
strategjise terapeutike se duhur. Ndryshimi i stilit te jete s
redukton presionin e gjakut dhe favorizon efikasitetin e terapise
anti-hipertensive. Ja disa ke shilla pe r te rikthyer ne normalitet
vlerat e tensionit arterial.
69- Reduktimi i peshe s trupore
Objektivi e shte te mbahet nje indeks i mase s trupore (BMI) mes
18,5 dhe 24,9 kg/m (2). Pe r çdo 10 kg te reduktuara ka nje ulje te
presionit qe varion nga 5-20mmHG.
70- Adoptimi i diete s DASH
Konsumimi i nje diete te pasur me fruta, perime dhe pe rmbajtje te
ulet yndyrash mund te çoje ne uljen e presionit prej 8-14 mmHg.
Reduktimi i kripe s ne diete
Reduktimi i pe rmbajtjes se kripe s ne diete n ditore ne jo me
shume se 100mmol/die (= 6 g klorur natriumi) mund te ule vlerat e
presionit prej 2-8 mmHg.
71- Aktiviteti fizik
Nje aktivitet fizik aerobik, siç psh. ecja normale pe r te pakte n 30
minuta ne dite, çon ne nje ulje te presionit prej 4-9mmHg.
72- Moderimi i marrjes se alkoolit
Limitimi i konsumit te alkoolit ne jo me shume se dy gota pije
alkoolike ne dite (birre, vere ) pe r burrat dhe prej nje gote tek
femrat, (pe r personal me peshe trupore te ulet, normale), mund te
çoje ne uljen e shifrave te presionit arterial prej 2-4 mmHg.
Me nyrat e shfaqjes se hipertensionit dhe sintomat
Pe r shkak te ndikimit te faktore ve qe nxisin hipertensionin tek
secili individ niveli i larte i tensionit arterial mund te shfaqet
ne forma te ndryshme dhe intensitet te ndryshme.
73- Kriza Hipertensive
Kur presioni i gjakut arin nje nivel kritik te rritjes mund te
ndodhin de mtime te organeve. Presioni i rritur i gjakut shoqe ruar me
de mtime progresive te organeve pasoje e hipertensionit, referohet
apo njihet si krize hipretensive. Kiza hipertensive pe rfshin nje
game problemesh qe kane te be jne me urgjence n hipertensive,
kriza e ve rtete hipertensive.
74- Urgjenca hipertensive
Kur presioni i gjakut rritet ne shifra te larta, por nuk ka de mtime
organore si pasoje e ke saj rritje dhe shifrat e presionit te gjakut
rritjes, mund te ndodhin mund te sillen ne norme de mtime te
organeve, apo afe r saj lehte sisht brenda disa ore sh me medikamente
antihipertensive ate here flasim pe r urgjence hipertensive.
75- Emergjenca hipertensive
Ne se nje apo me shume organe de mtohen nga rritja e presionit te
gjakut kemi te be jme me nje emergjence hipertensive. De mtimi
organore te shoqe ruar ne nje emergjence hipertensive mund te pe
rfshijne : Ndryshimin ne statusi mental siç konfuzion apo koma
pamjafte shme ri te zemre s angina pectoris, le ngje ne pulmone, atak
kardiak, eklampsia. Fatmire sisht emergjenca hypertensive e shte e
rralle . Kur ndodh ajo e shte pasoje e nje mosndjekje te HTA-se pe r
nje periudhe te gjate ose e nje mjekimi jo korrekt.
SIMPTOMAT E KRIZES HIPERTESIVE:
Dhimbje koke
Kontraktura-konvulsione
Dhimbje gjoksi
Ve shtire si ne fryme marrje
76- HAPJA E GOJE SNA MBAN ZGJUAR
Psikologe t qe i kane pe rcjelle 44 pjese marre s ne studim, kane
konstatuar se hapja e goje s i munde son ajrin e ftohte qe te te
depe rtoje deri ne tru, duke i ndihmuar atij qe te mbetet “i
zgjuar”. Krahas ke saj, studimi, rezultatet e te cilit i ka publikuar
revista shkencore “Evolutionary Psychology”, sugjeron qe ne e hapim
goje n kur kete e be n dikush afe r nesh, pe r shkak se kjo bazohet
ne format e sjelljes qe i munde sojne grupit qe te mbetet zgjuar,
kur i kanoset ndonje rrezik. e shte i zakonshe m mendimi se njere zit
e hapin goje n sepse ju nevojitet me shume oksigjen, por ne kete
studim, e shte pare qe ndryshimi i nivelit te oksigjenit dhe
dioksidit te karbonit ne gjak, nuk rezulton me ndonje ndikim ne
hapjen e goje s. Shkence taret amerikane kane konstatuar se fryme
marrja me ane te hunde s, de rgon sasi shtese te ajrit te ftohte
ne drejtim te trurit, duke e zvoge luar ke shtu nevoje n pe r hapjen e
goje s.
Dushi ndihmon qarkullimin e gjakut
Disave u pe lqen qe te be jne dush me uje te ftohte, e disa te
tjere ve me te vaket, e disa edhe me te nxehte . Nga temperatura e
ujit nga 18 deri 37 grade celsius. Varet ne se dushi do t’ju
freskoje apo do t’ju relaksoje . Zgjidheni temperature n ideale
77- Dushi i ftohe t per tu zgjuar
Filloni dushin me uje te vake t, e pastaj dale ngadale uleni
temperature n derisa uji te behet plote sisht i ftohte. Filloni nga ke
mbe t dhe shkoni lart. Nje dush i tille e shpejton ritmin e zemre s
dhe e pe rmire son qarkullimin. e shte ideal pe r me ngjes, kurse ne
mbre mje duhet te be het vete m ne se duhet te rrini zgjuar deri nate
n vone .
78- Uji i vake t pe r nje forme te mire
Dushi me uji te vake t e shte i ke ndshe m si ne me ngjes, po ashtu
edhe ne mbre mje. Pe r nje fillim te mire te nje dite te re,
ideal e shte dushi me uje qe ka temperature 30 deri 32
Grade. Ai e stimulon organizmin, por nuk shkakton shok, e pe rshpejton
metabolizmin dhe qarkullimin dhe e largon ndjenje n e peshe s ne ke
mbe. Dushi i tille i be re ne mbre mje, para darke, do t’ju freskoje
pa ndikuar ne mbare vajtjen e gjumit tuaj. Ky dush preferohet edhe
gjate dite s, ne rast se lodheni shume .
79- Dushi me uje te nxehte pe r relaksim
Dushi me uje te nxehte nuk ke rkon kurrfare angazhimi shtese te
organizmit, meqe nuk ulet temperatura e tij. Fillojeni dushin me uje
te nxehte, deri ne 37 grade. Ne mbre mje, ky dush sjell qete si,
kurse ne me ngjes siguron nje zgjim te ngadalshe m. Ka te ngjare
qe , pas qe keni be re dush me uje te nxehte ne me ngjes, te re
dite n te jeni i pe rgjumur. Pe r ta evituar kete , pe rfundojeni
dushin duke spe rkatur duar dhe ke mbe t me uje te vake t.
Helmimet nga ushqimi ne stine n e veres
Gjate vere s ka shume faktore qe e rrisin rrezikun nga helmimi me
ushqim, siç jane prishja me e shpejt e ushqimeve, insektet, pe
rgatitja johigjienike e ushqimit, etj. Ja disa ke shilla qe t’i kaloni
pushimet verore pa u helmuar me ushqim:
80- Shikojeni afatin e qe ndrueshme rise se produkteve ushqimore.
Ne se ushqimi duket i prishur, apo ne se ka ere te keqe, me mire
mos rrezikoni, edhe ne se nuk i ka kaluar ende afati.
81- Mundimi, vjellja, dhimbja e barkut, barkqitja dhe
temperatura e ngritur jane shenja qe shfaqe n te helmimet me ushqim.
Paraqiten 1-36 ore pas ngre nies se ushqimit te prishur.
82- Ushqimi ne konserva te mbyllura hermetikisgr mund te
ruhen ne temperature n e dhome s. Por, pas hapjes hajeni menje here
apo ta vendosni ne frigorifer.
83- Evitojeni ruajtjen e ushqimeve te mbetura gjate vere
s, ngase aty shumohen shume shpejt baktere. Ato e shte rrezik qe te
ruhen edhe ne frigorifer afe r ushqimeve te freske ta.
84- Ushqimet e freskat ruajini vete m ne frigorifer pasi temperaturat e larta favorizojne bakteret sidomos salmonelle n.
85- Mishi i papjekur, peshku e bile edhe perimet mund te pe
rmbajne baktere qe do ti kontaminojne ushqimet e tjera ne
frigorifer.
86- Para dhe pas pe rgatitjes se ushqimit lajini mire duart.
87- Sporti dhe kafeina u mbrojne nga kanceri i lekures
Ushtrimet e pe rditshme trupore dhe konsumi i nje sasie te matur te
kafese paraqesin mbrojtjen nga kanceri i le kure s te shkaktuar nga
rrezet e diellit, thone rezultate e studimit te publikuar ne reviste
n profesionale “Proceedings for the Nationale Academy of Sciences”
(PNAS). Sipas studimit qe kane be re shkence tare t nga Universiteti
“Rutgers” ne Nju Xhersi, kjo ka te be je me pengimin e efektit
kancerogjen te rrezeve ultraviolete B (UVB), pjese pe rbe re se e
rrezeve te dellit. Sipas rezultateve te institutit shtete ror pe r
hulumtimin e zhvillimin te kancerit, kanceri i le kure s i shkaktuar
si rezultat i ekspozimit te tepruar ne diell e shte forma me e
shpeshte e kancerit ne SHBA, me shume se 1 milione raste te reja
ne vit. Ke ta shkencore kane konstatuar te minjte laboratike se
ushtrimet e pe rditshme trupore te kombinuara me sasi te matur te
kafeine s e arrijne efektin e dobishe m duke munde suar shkate rrimin e
qelizave prekanceroze qe kane ADN te de mtuar nga rrezet UVB. Nje
ri grup te minjve i ishte dhe ne uje i pe rzier me kafeine kurse
grupi i dyte i minjve detyrohej te be nte aktivitet fizik. Minjte e
grupit te trete be ni ne edhe te pare edhe te dyte n. Minjte e
grupit te kate rt nuk be nin ushtrime as nuk merrnin uje me kafetine .
Mijte e te gjitha grupeve ishin rrezatuar me rreze te de mshme UVB.
Te minjte e grupit qe edhe ushtroheshin edhe merrnin kafeine ishin
para shkate rrimit te qelizave prekanceroze, ne dallim nga tri
grupet e tjera qe kishin rezultate te dobe ta.
88- Si dhe pse krijohet celuliti
Celuliti e shte nje lloj indi dhjamor ne shtrese n e ne nle kure s
qe pe rmban tufa indi i lidhor. Ka dy lloje kryesore te celulitit.
Celuliti i forte ose solid zakonisht gjendet tek grate aktive si:
balerina, atletet etj. Ky lloj, celuliti e shte i vshtire te
eliminohet, sepse nuk largohet kollaj nga trupi. Nga ana tjete r, ne
disa raste e shte i ve shtire dhe te diktohet, sepse ngjitet direkt me
muskulin. Celuliti i shkrifet nuk e shte aq i pe rqendruar dhe e
shte me i dukshe m se celuliti solid. Zakonisht gjende ne zona te me
dha, e shte i le vizshe m dhe mund te shkaktoje atoni muskulore.
Edhe pse me i dukshe m celuliti i shkrifet mund te eliminohet me lehte
sisht.
Kush preket nga celuliti
Zakonisht, jane grate ato qe preken me shume nga celuliti. Ai
fillon te shfaqe t tek vajzat rreth moshe s 14-vjeç dhe rritet si
rezultat i hollimit dhe rishpe rndarjes se shtrese s se le kure s
mekalimin e moshes. Celuliti zakonisht formohet te grate pas lindjes
dhe tek ato qe marrin i kontraceptive orale, sepse sistemi i
eliminimit nuk mund te pe rballoje fluksinfluksin tepe r te madh te
estrogjeneve ne trup. Ai mund te zhvillohet edhe pas traumave
aksidentale qe de mtojne sistemin e qarkullimit te gjakut ose tek ato
qe be jne jete pasive. Shume rralle celuliti mund te formohet
edhe te meshkujt kjo sepse rrjeti i tyre qelizave yndyrore e shte ne
thelle si te le kure s.
SHKAKTARET E CELULITIT
1. Dietat jane te de mshme dhe gjithmone krijojne shtresa dhjamore ne trupin e femrave.
2. Stresi be n qe muskujt dhe indi dhjamor te trashen.
3. Trashe gimia e shte gjithmone faktor pe r formimin e celulitit.
4. Duhani edhe ne rast se nje shkon ne paleste r, gjithmone e shte e rrezikuar nga celuliti ne rast se pi duhan.
5. Uji. Marrja e pamjaftueshme e ujit formon celulitin.
6. Mungesa e ushtrimeve. e shte e ke shillueshme qe pese here ne jave te be hen ushtrime nga 20 minuta.
89- TRAJTIMI ANTCELULIT
Nuk mund ti ne nshtrohesh ke saj terapie ne rastet kur vuan nga zemra,
organet e fryme marrjes , diabet, varicet, me lçi kronike, epilepsi,
puçrra masive, le kura e shte e de mtuar, shtatze nia, gjate ciklit
menstrual, kur ke plage te pashe ruara plote sisht ne le kure menje
here pas nde rhyrjes kirurgjikale etj. Pe r te pasur rezultatin e de
shiruat, duhet te kemi parasysh rregullin e hekurt te bashke punimit
me specialistin. Ky trajtim e shte i thjeshte i pranueshe m dhe
relaksues. Humbja e peshe s behet gradualisht, pa shkaktuar efekte ane
sor. e shte e re nde sishme qe te konceptojme faktin qe kemi te
be jme me bilanc energjetik dhe gjate terapise nuk duhet te shkelim
limitet e kalorive te marra. Duhet hequr dore nga konsumimi i
ushqimeve te trajtuara ne vaj te nxehte , pasi ke to produkte
shkaktojne ve shtire si ne tretje.
90- Duhani dhe luhatja e peshes
Ushtrimet jane aleati me i mire i atij qe le duhanin, sepse pengon
shtimin e peshe s largon tensionin dhe dyfishon munde sine pe r
sukses. Frika nga shtimi i shpejte i peshe s e shte nje ra nga
pengesat kryesore ne nde rprerjen e pirjes se duhanit mire po. sipas
statistikave nje e treta e pire sve te duhanit pas nde rprerjes se
tij nuk e fitojne as nje grame ne peshe, nde rsa te tjere t
mesatarisht fitojne deri ne tri kilograme ne peshe. Mire po ne se
ne te nje jte n kohe me le nien e duhanit fillon te merreni me
ushtrime, kjo do t’iu ndihmoje qe te mbani peshe n ne normalitet.
Studimi amerikan gjithashtu ka treguar se ushtrimet dyfishojne gjasat
pe r le nien me sukses te duhanit. Po ashtu, ushtrimet aktivizojne
endorfine n, hormonin e disponimit te mire , ç’ka ndihmon ne uljen e
tensionit qe mund te paraqitet pas le nies se duhanit. Pe
rqendrohuni ne ate se si ndiheni dhe jo se sa jeni te rende sepse
disa kilograme te tepe rt, shume me pak i be jne de m she ndetit
sesa pirja e duhanit. Filloni te hani sa me shume fruta te freske
ta, sepse ke shtu do te zvoge loni de shire n pe r e mbe lsira.
91- Uria mund te ndihmoje kunde rreumes
Disa dhembje reumatike ne nyja mund te kontrollohen me uri te
kontrolluar. Kjo rezulton nga studimi i bere ne Universitetin
“Friedrich-Schiller” ne Jene. Uria ne n mbike qyrjen e mjekut, krahas
marrjes se le ngjeve u ka ndihmuar disa pacienteve qe pe r 15 dite
te kene dhembje shume me te vogla ne nyja. Ishte pe rmire suar
edhe funksioni i nyjave, por edhe gjendja e pe rgjithshme e pacientit.
Studimit e ka be re Qendra universitare pe r mjekim natyror, e ne
studim kane marre pjese 36 meshkuj dhe femra me artrit reumatoid ne
gjunje , kryqe apo gishta te duarve. Ata jane kontrolluar para dhe
pas urise . Me kete rast e shte pare lidhja midis te ushqyerit dhe
degjenerimit. Konsumimi i ushqimeve me prej ardhje shtazore e nxit
formimin e thartire s arahidonike, gje qe mund te shkaktoje
infeksion. Ndikimi pozitiv i mjekimit kishte vazhduar edhe tre muaj pas
studimit. Me ane te diete s, pacientet kane jetuar pa barna kunde r
dhembjeve. Por, ekspertet ke shillojne qe dieta te behet vete m nen
mbike qyrjen e mjekut.
92- pak yndyre ul rrezikun e kancerit te gjirit
Nje studim ne shkalle te gjere mes grave tregon se dieta me pak
yndyre pake son rrezikun e prekjes nga kanceri i gjirit, kanceri i
zorre s se trashe apo se mundjet e zemre s 50 pe r qind e ke tyre
grave te marra ne studim pe rdornin diete frutash, perimesh dhe ne
nprodukte drithe rash, ushqime te njohura pe r nivel te ulet
yndyrash, nde rsa 25 mije gra te tjera pe rdornin diete te zakonshme.
Disa gra qe para studimit kishin pe rdorur diete ushqimore me nivel
te larte yndyrash dhe gjate studimit pe rdoren diete me pak yndyra,
vune re nje pake sim 20 pe r qind te rrezikut te kancerit te
gjirit. Dieta me pak yndyra e shte e mire pe r she ndetin, prandaj
ato gra qe jane ne kete diete duhet ta vazhdojne ate .
93- Ja disa ke shilla nga mjeket per astmatiket
Astma bronkiale, nje se mundje kronike serioze, qe dita dite s po
shpeshtohet, dhe futet nde r problemet she ndete sor bote rore. Ne
Shtetet e Bashkuara te Amerike s, prej 1965-19B3, sulmet astmatike u
kate rfishuan, ne Angli u trefishuan; por arsyet nuk jane te qarta.
Shkaktare t e astme s, si edhe te se mundjeve tjera atopike jane
alergjene te ambientit jete sor dhe te disa llojeve te ushqimit. Ke
tu hyn ne rende te pare pluhuri i shte pise , ku gjendet nje lloj
tenje. Sipas te dhe nave te shkence tare ve te ndryshe m, mbi 55 %
te astmatike ve jane te ndjeshe m ne kete tenje , kurse mbi 30%
ne qimet dhe epitelin e kafshe ve, ne mykra (ke rpudha) rreth 10% dhe
ne polen rreth 40%. Mire po, rolin kryesor ne shfaqjen e astme s e
luan trashe gimia. Trashe gohet paraprirja pe r te reaguar me
manifestime alergjike ne kontakt me alergjene t e caktuara; ne rastin
e astme s me reagime pezmatuese alergjike te mukozave bronkiale, qe
manifestohet me sulme astmatike. Pra, pe r t’u shfaqur astma,
nevojitet prirja e trashe guar dhe kontakti me lenden alergjike. Astme n
e shkaktojne poleni (pluhuri i disa luleve, qimet e bage tive,
pendlat, pluhuri kur i pastrojme rrobat, me furçe, pastaj edhe pluhuri i
shte pise . Disa te se mure jane te ndjeshe m edhe ndaj ushqimit.
Astmatiket jane rrepte sishte te ndaluar te pine duhan, kafe,
alkool, le ngje te gazuara, te mos pine qume sht te lope s, veze ,
domate, mish me shume yndyre, le kuren e mishit te pule s, mish te
peshkut si dhe ushqim te konservuar.
94- Bime t kunde r kolle s dhe pezmatimit bronkeve
Nje bime mjaft frytdhe ne se ne lufte n kunde r kolle s se shkaktuar
nga mushke rite dhe pezmatimi i bronkeve e shte edhe lule kuqja. Nga
kjo bime pe rdoren vete m petalet e saj. Çaji i lule kuqes pihet i e
mbe lsuar me mjalte , sepse ai jo vete m i jep e mbe lsi çajit por
ndihmon edhe ne pe rmire simin e fytit. Petalet e bime s, pasi jane
thare , hidhen ne gjysme gote me uje . Lihen pe r 30 minuta dhe nga le
ngu i pe rftuar pihet 1 e treta e mase s. Ke to çajra she rbejne edhe
ne rastet, kur kolla shoqe rohet me ge lbaze, pasi e be jne me te
lehte nxjerrjen jashte te saj pe rmes kollitjes. Nje tjete r bime
qe pe rdoret kunde r kolle s e shte edhe lulja e blirit. Mjeket ke
shillojne te pihet 3 deri ne 4 gota me çaj bliri ne dite nga njere
zit qe kane kolle. Efektet do te jene te menje hershme. Nje tjete
r me nyre qe pe rdoret nga mjeke sia popullore pe r largimin e kolle s
e shte fieri i gurit. Çaji i pe rftuar nga fieri pihet çdo me ngjes
nga nje gote .
95- Çokollata lufton astmen
Nje grup shkence taresh kane ve rtetuar se çokollata e shte nje
ushqim mjaft i mire kunde r disa se mundjeve. “Merita i takon
teobromine s, nje substance qe ndodhet ne farat e kakaos, e cila ka
rezultuar se e shte me efikase se kodeina, nje nga qete suesit me
te me dhenj te kolle s kronike. Kjo substance vepron duke bllokuar
aktivitetin e “nervit endacak”, qe luan nje rol kyç pe r shkaktimin e
kolle s. Ky pe rbe re s i çokollate s duket mjaft i mire ndaj kolle s
dhe ajo qe duhet ne nvizuar e shte fakti se nuk ka efekte ane sore
si trajtimet e tjera tipike qe jane pe rdorur deri me sot, thone
studiuesit.
Keshilla per astmatiket
1- Ke shillohet te pihen sa me shume çajrat e nxehta, pasi ato
ndihmojne ne largimin e kolle s.
2- Te pihen sa me tepe r çajra te pe rgatitur me pe rzierje bime sh.
3- Te shmanget pirja e cigares pe r sa kohe qe te se muret kane
kolle pirja e pe rkeqe son me tepe r she ndetin.
4- Mjeket rekomandojne te pihen 2 deri ne 3 litra le ngje ne dite ,
5- Ke shillohet uji me mjalte dhe limon, ndihmon ne zbutjen e fytit.
6- Mbajtja prane e 1 gote uji, lehte son kolle n ne se kollitesh gjate nate s.
7- Pluhurat ne ushqime, si veze, qume sht, shkaktojne astme
96- Masat qe duhen te merrni kur jeni djegur nga dielli
Ne se le kura e shte skuqur dhe ju shkakton dhimbje, por ne sipe
rfaqe e saj nuk jane formuar flluska, mund te be ni nje banje me
uje te vake t pe r te zvoge luar dhembjen. Ose mund te mbuloni
zonat e djegura me kompresa garzash te lagura me uje te vake t dhe
qume sht. Ne dush ose ne ujin e vaske s mos pe rdorni sapun ose
produkte te tjera agresive. Pas dushit thajeni me kujdes le kure n.
Mos e rre shqisni peshqirin mbi le kure . Vete m tampojeni. Me siguri
qe do te ishte e tepe rt te themi se ne rastet kur le kura e shte
djegur nuk duhet te depilohet ose pe r meshkujt te rruhet. Flluskat e
formuara mbi le kure mund te mbulohen me garza te thata pe r te
shmangur infeksionin. Por edhe ne ke te rast e shte mire te
konsultoheni me mjekun. Le kura e djegur duhet te trajtohet me nje
krem hidratant. I ke shillueshe m e shte nje krem hidratant qe pe
rmban aloe vera, sepse ka veti te shke lqyera qete suese.
Edhe fetat e holla te kastravecit mund ta dobe sojne dhimbjen. Duke i
nde rruar here pas here. Kunde r dhimbjes mund te pini nje
aspirine por edhe ne ke te rast velen e nje jta ke shille :
Konsultohuni me mjekun. Pasuroni ushqyerjen me vitamina sidomos me
vitamina A dhe E dhe minerale qe mund te pe rshpejtojne she rimin e
le kure s. Shmangni diellin derisa le kura ta kete marre veten plote
sisht dhe kujtoni qe here tjete r te pe rdorni nje krem solar me
faktor mbrojte s sipas tipit te le kure s sa here qe ekspozoheni ne
diell. Pe r fat te keq le kura e mban gjithmone mbi le kur kujtimin e
djegies. Edhe nje djegie e vete m e shte shume pe r le kure n.
97- Zbuloni gjenin qe u jep shprese alergjive
Hulumtuesit kane gjetur nje gjen qe ka lidhej me astme n. Ky zbulimi
hap rruge n pe r ilaçe te reja kunde r si astme s, ashtu edhe
alergjise . Studimi e shte i drejtuar nga Juha Kere, profesor ne
gjenetike n molukalare prane institutit “Karolinska” ne Huddinge te
Stokholmit. Shoqe ria “Genos” ne Helsigfos ku Kere e shte bashke
pronar ka marre patente n pe r ke te zbulim te ri. Juha Kere ka
bashke punuar me hulumtues suedeze , finlandeze dhe kanadeze . Ata
kane hetuar mbi 1000 te se mure nga asma duke i krahasuar me njere z
te she ndoshe . Hetimet kane gjetur vend ne tre treva te ndryshme
dy ne Finlande dhe nje ne Quebec te Kanadase . E pe rbashke t pe r
ke to tre treva e shte se popullsia ka jetuar pak a shume e veçuar
gjate shume qindvjeçare. Pas nje hetimi me te holle sishe m te
disa te se mure ve nga astma doli se nje fare gjeni ne kromozomin
shtate ishte me aktiv tek ata se tek njere zit qe nuk vuanin nga
asma. Gjeni ne fjale shfaqet jo vete m ne bronke dhe mushke ri por
edhe ne le kure dhe zorre kjo mund te shpjegohet pe rse shqete simet
alergjike shpesh shfaqen si ekzeme ose si shqete sim ne bark. “Ne
hetuam te se mundjet nga astma. Por ka shume munde si qe gjeni e
shte domethe ne s edhe pe r sa i pe rket se mundjeve te tjera
alergjike”, thote Kere. Gjeni quhet GPRA dhe i parkete nje kategorie
te veçante gjenesh marre se qe kane te be jne me proteinat. e
gjithe kjo do te thote se industria e barnave ka tashme diçka goxha
te gatshme pe r te krijuar ilaçe te reja pe r alergjite duke u
nisur nga gjeni i porsazbuluar.
98- She titja intensive e dobishme pe r te moshuarit
Ke te e kane treguar rezultatet e studimit te botuar kohe t e fundit
ne reviste n profesionale “Mayo Clinic Proceedings”. “Numri gjithnje
e me i madh i pleqve ne numrin e banore ve te shume vendeve te
bote s e rriste re nde sine e ushtrimeve trupore ngase ato ulin
rrezikun nga shpejte sia e se mundjeve te pleqe rise e shton pavare
simin e te moshuarve dhe e rrit kualitetin e pe rgjithshe m te jete
s”, thone Dr. Hiroshi Nose dhe kolege t e tij nga Fakulteti i Mjeke
sise i Universitetit “Shinshu” ne Japoni. She titja e moderuar mbron
nga shtangimi dhe u ke shillohet njere zve te moshe s mesatare dhe
moshuarve.
99- Aktiviteti trupor dhe jete gjatesia
Ke rkuesit shkencore me studimet e be ra te disa minj kane konstatuar
se pake simi ne tru e rriste jete gjate sine . Duke shkruar ne
reviste n “Science” shkence tare t nga instituti “Howard Hughes Medical
Institute” shprehin bindjen se ulja e nivelit te insuline s krahas
efektit te stilit te she ndoshe te jete s dhe mbajtjes se peshe s
normale trupore, mund te kete efekt te nje jte edhe te njere zit. Ne
se testimi e me tejme i ve rtetojme ke to rezultatet niveli i
insuline s krahas gjeneve do te konsiderohet nje ri nga faktore t
kryesor pe r jete gjate si. Rezultatet e reja sugjerojne se pe
rgjysmimi i nivelit te proteine s me emrin IRS2 qe e shte pe rgjegje
s pe r transmetimin e sinjaleve te insuline s ne tru pe r pasoje ka
zgjatjen e jetese s pe r mesatarisht 18 pe r qind.
100- Ekrani i kompjuterit rrit rrezikun pe r te marre alergji
Rreziku pe r te marre ndonje alergji u shutohet njere zve te she
ndetshe m kur ulen pe rdite pe rpara kompjuterit. e shte e njohur
prej kohe sh qe atyre qe jane te ndjeshe m ndaj rryme s elektrike
mund tu shkaktohen shume lehte kunde rveprime alergjike nga pune me
kompjuter. Por nje studim i ri kryen ne Suedi ka treguar se edhe
njere zit i ri kryer ne Suedi ka treguar se edhe njere zit e she
ndetshe m mund te marrin alergji pe rpara kompjuterit. Eksperimenti
tregoi qe rrezatimi i ekranit e be n le kure n te aktivoj te
ashtuquajture n qeliza maste, qeliza qe sjellin kunde rveprimin
alergjik. Tek dy te treta e te testuarve te cile t qe ndruan te
ulur me shpine n pe rkundrejt ekranit u vu re nga matjet prania e nje
sasie te larte qelizash master. Pra le kura e shte gati pe r nje
kunde rveprim alergjik. Alergjite e tipit astme s, ekzeme s dhe
alergjia prej barit nga rrezatimi i ekranit.
kancerit, hollimit te kockave e shume se mundjeve te tjera, ke
shilla dhe sugjerime pe r parandalimin dhe kurimin tyre.
She ndeti fizik e mendor jane ato çka e be jne te plote trupin e
njeriut e vete jete n, por si ndikon aktiviteti fizik ne she ndetin
tone . Shqete simet qe shfaqen dhe shume ke shilla mjeke sore pe r
t’i shmangur ato. Recetat me te fundit qe japin mjeke t pe r te
shmangur shfaqjen e stresit, problemeve me zemre n, hipertensionin, se
mundjet e trurit e shume te tjera.
Si te pe rvete soni aleate t baze te mire qenies tuaj. Por dhe
ne ato raste kur dikush e shte prekur nga nje se mundje e caktuar,
ekzistojne procedura te thjeshta qe mund te ndiqen ne kushtet e
shte pise , te cilat ndihmojne ne mos pe rkeqe simin e gjendjes.Ke
shillat e pe rmbledhura ne numrin e sote m lidhen kryesisht me me nyre n
tone te te ushqyerit, si duhet te jete ajo, si dhe me zakonet e
pe rditshme rise qe nje njeri nuk duhet t’i harroje asnje here . Tipat, me nyrat dhe sugjerimet e me poshtme jane shpallur si
rezultat i nje ke rkimi disavjeçar ne kete fushe . Mbi kete studim e
shte punuar pe r rreth 30 vjet. Jane testuar shume njere z dhe te
kategorive te ndryshme. Sugjerimet qe jepen ke tu mund t’i zbatoni
ne jete n tuaj te pe rditshme pa asnje dyshim sepse ato nuk shfaqin
as probleme e as efekte ane sore. Mbi te gjitha ato bazohen ne ligje
te natyre s.
Ke shillat e mjekeve pe r te qene te she ndetshe m
Tipat me nyrat dhe sugjerimet e me poshtme
jane shpallur si rezultat i nje ke rkimi disavjeçar ne kete fushe .
Mbi kete studim e shte punuar pe r rreth 30 vjet. Jane testuar
shume njere z dhe te kategorive te ndryshme. Sugjerimet qe jepen ke
tu mund t’i zbatoni ne jete n tuaj te pe rditshme pa asnje dyshim
sepse ato nuk shfaqin as probleme e as efekte ane sore. Mbi te gjitha
ato bazohen ne ligje te natyre s.
1- Konsumoni me pak ushqim sesa jeni te uritur. Eksperimentet e realizuara kane treguar se jeta e nje personi i cili
ushqehet normalisht dhe pa e tepruar, duke reduktuar nje rin nga vaktet ne 40 pe r qind, dyfishohet.
2- Natyra na ka be re shume dhurata te arta. Shega pe rmban
minerale shume te re nde sishme dhe vitamina te domosdoshme pe r
trupin tone .
3- Mjalti i luleve e shte po ashtu nje dhurate e mrekullueshme e natyre s pe r te cilin organizmi yne ka nevoje .
4- Le ngu i arrave te kokosit sidomos i arre s se gjelbe r
te kokosit e shte nektari me i pasur me vitamina pe r trupin tone .
5- Shume vitamina esenciale gjenden ne fruta te tjera dhe
ndihmojne ne me nyre te paze vende sueshme ne kurimin dhe luftimin
e se mundjeve te zemre s apo edhe shume shqete simeve te tjera.
6- Bel, dhurata me madhe shtore e natyre s e dobishme pe r luftimin
e shume se mundjeve te stomakut apo te sistemit qe mbron tretjen e
ushqimit.
7- Konsumoni produkte vegjetariane dhe ushqime me fibra. Ne kete
kategori pe rfshihen te gjitha perimet dhe frutat, duke shmangur
ushqimet e skuqura dhe te yndyrshme.
8- Konsumoni te pakte n dy vakte ne dite , veçane risht pas pere ndimit te diellit apo nje dite te lodhshme pune.
9- Ushqimet cile sore me pe rmbajtje te larte vitaminash dhe le
nde te tjera ushqyese mbrojne she ndetin tuaj dhe zgjasin jete n.
10- Kujdesuni pe r veten duke pe rfshire dhe diete n tuaj ditore:
perime te ndryshme, fruta, shege , molle , limon, portokall, arra,
lajthi, bajame, kungull, etj.
11- Çdo dite e shte e
ke shillueshme qe te konsumohen ne te pakte n nje vakt produkte
te freske ta te gjelbe rta, si: spinaq, lake r, sallate jeshile, etj.
Ato ndihmojne ne normalizimin e qarkullimit te gjakut dhe ne
rregullimin e norme s se tensionit te gjakut.
12- Kungulli i verdhe dhe i pjekur mire pe rmban betakaroten e cila
gjendet edhe te karota dhe i jep energji te vazhdueshme zemre s.
13- Shmangni kafen dhe çajin. Ato pe rmbajne
substanca toksike te cilat de mtojne inde te ndryshme te organizimi
dhe sjellin munde site pe r vdekje te hershme. Çajit i
nevojiten rreth 6 ore pe r te shkate rruar metabolizmin e trupit dhe
pe r te shfaqur shqete sime te ndryshme pe r organizmin. Konsumimi i
vazhdueshe m i çajit dhe kafes thuhet se de mton qelizat e gjakut
koagulimin e tyre ne raste plagosjesh, dobe son nervat dhe shfaq
gjendje te shpeshta nervoziteti, si dhe dobe son kontrollimin nga truri
te shume funksioneve qe ndodhin ne trupin e njeriut.
14- Shmangni pe rdorimin e sheqerit sa me shume te jete e
mundur, sepse pe rdorimi i tij sjell aciditet, mbingopje te trupit me
karbohidrate dhe sheqerna, si dhe she ndoshje dhe kalim ne mbipeshe .
15- Mundohuni qe te pakte n nje dite ne jave te konsumoni vete m
fruta ne me nyre qe t’i be ni nje “shpe larje” sistemit tuaj te
tretjes.
16- Po ashtu nje dite ne jave konsumoni uje me
tepe r se zakonisht.
17- Nje dite ne muaj mundohuni te mos konsumoni fare uje .
18- Here pas here ne vend te kafes qe ju de mton pini uje te ngrohte .
19- Mbani gjithmone te nje jte n mase te gote s me te cile n
pini uje ne me nyre qe t’i jepni organizimit tuaj çdo here qe
pini uje te nje jte n sasi.
20- e shte mire qe uje te mos pihet menje here por pak nga pak me pushime te vogla.
21- Po ashtu tre here ne jave pini le ngje frutash te shtrydhura, si le ng limoni, portokalli, pjeshke, rrushi, karote, etj.
22- Nde rroni vajin qe pe rdorni pe r gatim ne se e vini re se ai nuk pe rmban lendet e nevojshme ushqyese.
23- Mos konsumoni kripe me shumice . Pe rdoreni ate sa me pak te
jete e mundur. Mos harroni se çdo produkt i krijuar nga natyra nuk e
shte i kripur ne shijen e tij, ai e shte zakonisht i e mbe l ose i
athe t. Po ashtu kripa gjendet te uji i detit i cili nuk rekomandohet
te pihet veç ne rasteve kur personi e shte i etur dhe nuk ka si te
veproje ndryshe.
24-Shtoni lakrat ne diete n tuaj ditore.
25- Konsumoni gjethet jeshile te spinaqit, sallate s;
pe r se mundjet e zemre s dhe diabetit.
26- Thjerre zat po ashtu jane te pasura me lende ushqyese si dhe pe rbe re s tonike te domosdoshme pe r organizmin.
27- Be rthamat e ndryshme te frutave jane te dobishme pe r force n muskulore dhe luftimin e diabetit.
28- Soja pe rmban 9 lloje vi vitaminash
29- produktet e drithe rave dhe veçane risht gruri produktet te cilat pe rmbajne vitamine n E dhe zgjasin jete n.
30- produktet e konservuara pe rmbajne le nde te ndryshme
ushqyese te cilat jane te rekomanduara pe r te ruajtur ne norme n
presionin e gjakut si dhe çrregullime te tjera qe mund te ndodhin
ne organizimin tone .
31- Vitamina komplekse B e shte nga me te pe rdorshmet dhe
efektive ne diete n suplementare dhe duhet te merret nga ushqimi juaj
i pe rditshe m. Ajo gjendet me shume tek farat e lakrave te kuqe.
32-Biokimiket ne kombinim nume r 28, pe rmbajne te 12 llojet e
kripe rave qe merren nga trupi gjithmone . e shte nje forcues i pe
rgjithshe m dhe duhet te merret pas ushqimit.
33- Marrja e pe rditshme e vitamine s C rrit veprimtarine dhe jete gjate sine e trupit.
34- Pjesa e te gjithave produkteve dietike shkakton ne disa raste se mundje prandaj pe rpiquni t’i shmangni ato.
35- Pjesa e te gjithave llojeve te produkteve te
ere zave mund te shkaktoje se mundje te sistemit
kardiovaskular.
36- Trupi i njeriut e shte si nje makineri qe duhet te jete
gjithmone ne le vizje pe r kete nevojitet ste rvitje dhe joga.
37- Lubrifikues – Le vizjet e ste rvitjes jane ne lakueshme ri me
le vizjen e trupit, zmadhimi i tyre rrite qarkullimin dhe lakueshme
rine .
38- Karrikimi i baterise . Rrezet e sistemi nervore jane si nje
bateri e trupit dhe ndihmon hapjen e poreve te le kure s dhe ajrosjen e
tyre gjate le vizjes.
39- Sistemi i ftohe s. Çlodhja furnizon freskine e trupit.
40- le nde djege se nje diete e duhur, ushqimi, aje r, uje dhe drita e diellit she rbejne si karburant pe r trupin.
41- Shofer i ekuilibruar. Mendja e shte shoferi i trupit. Ajo mund
te ekuilibrohet dhe kontrollohet me ane te meditimit dhe pe
rqendrimit.
42- Beni rregullisht ushtrime te lehta.
43- Mos be ni ushtrime te lodhshme siç e shte vrapimi i shpejte, sepse ato rrisin ritmin e metabolizmit te trupit tuaj.
44- Ecja e lehte e shte ushtrimi me i mire pe r te mbajtur ne n kontroll diabetin dhe problemet e zemre s.
45- Duke jetuar ne nje vend te ftohte (ne larte site e
kodrave), ritmi i metabolizmit te trupit ulet dhe mosha e jetese
rritet.
46- Fryme marrja e thelle dhe mbajtja e saj pe r pak kohe ndihmon ne rritje e jete gjate sise se personit.
47- Ritmi normal i fryme marrjes sone p.sh. fryme marrja,
mbajtja e fryme s dhe nxjerrja duhet te jeta 1:4:2.
48- Mbajeni trupin drejt
49- Pe rpiquni te merrni, fryme me ane n e majte te hunde s gjate dite s, dhe me ane n e djathte te hunde s gjate nate s
50- Organet tona te brendshme
jane po aq te re nde sishme sa organet tona te jashtme pe r te na
mbajtur te shendetshme, keshtu qe pe r te mbajtur me lçine ,
stomakun dhe mushke rite ne gjendje te she ndetshme ecja pe rditshme
ne me ngjes dhe ne mbre mje e shte shume thelbe sore.
51- e shte e mundur qe problemet e zemre s te she rohen duke mos
pe rdorur aspak vaj apo terapi, vete m duke ngre ne perime te ziera
duke praktikuar ke shtu me joge dhe duke be re nje jete pa strese.
52- E re nde sishme e shte mendja temperamenti dhe me nyra e jetese s.
53- S’ka joga me te re nde sishme se kontrolli i mendjes.
54- Mbajeni mendjen te ze ne dhe aktive me shume pune fizike.
55- Jini te lumtur dhe te qete shmangeni zeme rimin dhe temperamenti shpe rthyes.
56- Tensioni i larte harresa dhe procesi i plakjes mund te kontrollohet dhe procesi i plakjes nga meditimi.
57- Vazhdoni te ke naqni mendjen tuaj ne rast te problemeve me she ndetin.
58- Merreni jete n si ju vjen, mos u shqete soni nga uljet dhe
ngritjet e jete s. Hani dhe pini ne me nyre te moderuar kini besim
punoni shume dhe aplikoni zakonin e te fjeturit shpejt dhe te
zgjuarit here t.
59- Nje studim i kryer ne Japoni
zbuloi qe shume prej personave qe jetojne prej nje shekulli kane
pasur si pune te tyre kryesore bujqe sise apo jane marre me
pyjet.
Efekte pozitive dhe negative te kafese ne organizmin e njeriut
Konsumatore t e kafese ende nuk jane te qarte ne se kafeja ka
efekte pozitive apo negative ne she ndetin e tyre. Kjo pasi studime
te ndryshme gjate viteve kane dhe ne edhe rezultate te ndryshme,
madje shpeshhere edhe kontradiktore. Nje artikull i publikuar disa
dite nga e pe rditshmja amerikane “New York Times” tregon mbi ke to
studime, mitet ekzistuese rreth kafese , dhe efektet e saj ne
organizmin e njeriut. A ka munde si qe ke to kontradikta pe r kafene
dhe kafeine n te jene te drejta? Pe rgjigjja e shte po, pasi kafeja
dhe çaji, mbi te gjitha kane ne pe rbe rjen e tyre kimikate te
ndryshme, te cilat mund te ndikojne ne forma e me nyra te ndryshme
ne she ndetin e njeriut.
60- Hidratimi
Pe r nje kohe te gjate tek njere zit dhe nje grup mjeke sh mbizote
ronte mendim,i se kafeja dhe kafeina ishin diuretike. Por studimet e
kryera vitet me te fundit treguan se njere zit te cile t konsumojne
deri ne 550 miligrame kafeine ne dite prodhojne urine po aq sa
ata persona te cile t nuk marrin kafeine . Por konsumimi i kafeine s
mbi 575 miligrame , kthehet ne diuretike. Ke shtu ne se ju konsumoni
rreth 330 miligrame kafeine ne dite , nuk do ju duhet te urinoni me
tepe r se ne rastin kur do te pinit 400 mililitra uje . Personat te
cile t konsumojne nje sasi te caktuar kafeine brenda dozave te
lejuara, jane te hidratuar, dhe ashtu si uji, ndihmon ne nevojat e
organizmit pe r le ngje.
61- Se mundjet e zemres
Paciente t qe kane probleme me zemre n, sidomos ata qe kane
presionin e larte te gjakut, duhet te konsumojne ne nje mase te
caktuar kafene dhe kafeine n, pasi njihen efektet e saj stimuluese.
Por studimet e kryera 10 vitet e fundit ne mbi 400 000 persona treguan
se rastet e se mundjeve e zemre s nuk tregojne rritje te njere zit
te cile t vazhdojne te konsumojne kafen e me ngjesit, me apo pa
kafeine . “Kunde rshti qe duhen besuar”, pe rfundojne kardiologe t e
Universitetit te Kalifornise , ne San Francisko. Evidencat tregojne
se kafeja dhe kafeina e konsumuar ne sasi te caktuara rrit rrezikun
pe r shfaqjen e problemeve te zemre s, atakut kardiak, vdekja e
hershme apo edhe prishje e ritmit te zemre s. Por ne fakt tek 27 000
gra te studiuara ne 15 vjet ne qendre n e Studimeve te she ndetit
te gruas ne Iowa, rezultoi se grate qe pinin nje deri ne tre kafe
ne dite reduktonin ne 24 pe r qind rrezikun e problemeve
kardiovaskulare.
62- Hipertensioni
Kafeina shkakton nje rritje te lehte dhe te pe rkohshme te
presionit te gjakut. Por studimi i realizuar tek disa 15 000 femra,
tregoi se grate te cilat konsumonin kafe me apo pa kafeine pe r nje
dekade ishin nje lloj te predispozuarat shfaqnin shenja
hipertensioni si grate qe nuk konsumonin kafe. Nje studim i John
Hopkins tek 3 000 meshkuj tregoi se ndikimi i kafes dhe kafeine s ne
shfaqjen e hipertensionin ishte shume i ule t.
63- Kanceri
Ne vitin 1981 ne Harvard u tha se konkluzionet e nje studimi
tregonin rrezikun e larte qe sillte konsumimi i kafese ne shfaqjen e
kancerit ne pankreas. Por konsumimi i kafese ka vazhduar gjithnje e
me tepe r dhe studimet e me tejshme treguan se duhani dhe kafeja
ndikonte ne zhvillimin e kancerit.
64- Hollimi i kockave
Disa studime te viteve te kaluara thane se konsumimi i kafese
shkaktonte hollimin e kockave dhe frakturat. Por studimet e me vonshme
treguan se kafeja ndikonte vete n ne nje nivel te ule t reduktimi
te pe rvete simit te kalciumit nga organizmi, dhe nuk ndikonte ne
sekretimin e kalciumit. Doktor Robert Heaney nga Universiteti Creighton
thote se efektet negative te kafeine s tek kalciumi mund te
kompensohen me dy luge gjelle qume sht. Ai mendon se personat te cile
t konsumojne kafen dhe çajin, nuk duhet te shqete sohen duke menduar
se kafeina ndikon negativisht ne kockat e tyre.
65- Humbja ne peshe
Ky e shte nje zhge njim. Konsumimi i kafese rrit dhe shpejton
metabolizmin. Nje studim i realizuar nga profesionaliste t tek 58 000
persona gjate 12 vjete ve treguan se tek te dyja sekset, edhe te
femrat edhe te meshkujt te cile t shtonin nivelin e konsumimit te
kafeine s shtonin ne peshe , dhe nuk pe sonin aspak re nie.
66- Efektet pozitive te kafese ne trupin e njeriut
Mbe rrijne lajme te mira pe r ata qe konsumojne rregullisht kafene
. Ajo madje ke shillohet si nje terapi e mire edhe pe r nje se re
se mundjesh, pe rfshi ate te zemre s, por mos u çudisni, edhe pe r fe
mije t. Por, nuk e shte e ke shillueshme pe r grate shtatze na dhe
ata me ulcere ne stomak. “Kafeja, -thote nje prej dietologe ve me
te njohur te Italise , – te be n mire , ju, ashtu edhe fe mije ve.”
“Harrojini njoftimet frike suese”, thote dietologia Chiara Trombeti, e
institutit Humanitas Gavazeni ne periferi te Milanos. Ka arsye te
she ndosha shkencore pe r ta ge zuar ekspresin e me ngjesit pa u shqete
suar pe r pasojat negative ndaj she ndetit.
Te dhe na shkencore
Kafeja pe rmban tanine dhe antioksidante, qe jane te mire pe r
zemre n dhe arteriet. Kafeja mund te lehte soje dhimbjet e koke s.
Ajo e shte e mire pe r me lçine dhe mund te ndihmoje ne
parandalimin e cirroze s dhe gure ve ne veshka. Dhe kafeina ne kafe
mund te zvoge loje rrezikun e krizave te astme s dhe ndihmon ne pe
rmire simin e qarkullimit brenda zemre s. Por nuk mund te mohohet se
kafeja nuk e shte e mire pe r te gjithe . Ne se pi me shume se
ç’duhet mund t’iu be je nervoze , mund te shkaktoje shpejtim te
rrahjeve te zemre s dhe dridhje te duarve. Grate shtatze na, te se
mure t me zeme r dhe ata qe vuajne me ulcera ne stomak zakonisht ke
shillohen ta shmangin kafene . Dr.Trombeti thote se asnje nuk duhet
te pije me shume se 3-4 filxhane ne dite .
Kafeja ndikon mire pe r:
- zemre n e arteriet
- dhimbjet e koke s
- me lçine
- cirroze n
- gure t ne veshka
- astme n
67- Mangani largon depresioni
Stimulimi i qelizave te trurit me ndihme te impulseve te shpejta
magnetike nuk e shte veprim i rrezikshe m dhe do te mund te ishte
nje ndihmese e madhe ne lufte n kunde r depresionit, e shte pe
rfundimi i nje hulumtimi te ri i cili e shte publikuar ne SHBA.
Studimi i ri do te mund te ishte me interes pe r 20 deri ne 40 pe
r qind te paciente ve, me te cile t nuk jane te arritur rezultate
te ke naqshme ne she rimin me ane te kombinimit te anti-depresive
ve dhe psikoterapise , apo tek ata qe refuzojne te marrin ilaçe pe r
te she ruar ke te se mundje.
“Ky hulumtim e shte de shmi e re e efektshme rise te stimulimit
magnetik ne she rimin e depresionit”, vlere son redaktori pe rgjegje s
i reviste s se njohur, Biological Psychiatry, John Krystal, i cili ka
publikuar artikullin pe r ke te studim.
Teknika e stimulimit magnetik pe rtej kafke s ka te be je me
stimulimin e mbe shtjelle sit te trurit me nje bobine magnetike, e
cila vendoset ne skalpin e pacientit dhe krijon fushe magnetike.
Edhe ne studimet e me hershme e shte de shmuar qe magnetet mund te forcojne afte site mendore.
Hulumtimi e shte kryer pe r ne nte jave rresht me 325 paciente ne Kanada, Australi dhe Shtete te Bashkuara te Amerike s.
68- Hipertensioni
Presioni i gjakut lidhet me force n e shtytjes se fluksit te gjakut
mbi muret e ene ve te gjakut. Zemra pompon gjakun ne pe r sistemin
arterial sistem i cili shpe rndan gjakun neper gjithe indet e
organizmit. Presioni i larte i gjakut i thirrur ndryshe edhe si
hipertension e shte nje patologji kardiovaskulare e rrezikshme pasi
detyron miokardin te punoje me me ve shtire si, dhe çon ne ndryshime
cile sore te ene ve te gjakut drejt arteroskleroze s. Ka stadifikime
te ndryshme pe r sa i pe rket ndarjes se presionit te gjakut ne
kategori apo stade te caktuara, por me i pranueshmi e shte ky i me
poshtmi:
Normal i barabarte a me i ule t nga 120/80 mmHg
Prehipertension -120-139/80-89 mmHg
Hipertension stadi I – 140-159/80-89mmHg
Hipertension stadi II – > 160/90-99mmHg
SHKAQET
Nuk njihen ne me nyre te qarte shkaqet e hipertensionit. Shume
faktore te thirrur si faktore risku luajne nje rol te re nde
sishe m ne shfaqjen e patologjise , disa nga ke to jane :
FAKTORI GJENETIK
-Obeziteti
-Re nia e aktivitetit fizik
-Dieta e ngarkuar me kripe ra
-Alkooli
-Stresi
-Mosha
-Shenjat
Nuk ka ndonje shenje specifike te lidhur direkt me hipertensionin,
ose me mire te themi qe shenjat nganje here mungojne ose shfaqen
ne rritje te shprehura te presionit te gjakut. Personi i prekur
mund te ndihet mire ne nje hipertension ekzistues, dhe ai mund te
zbulohet ne pe rmjet nje ekzaminimi rutine. Te tjere mund te
ankohen nga dhimbje koke, zhurme ne veshe, miza para sysh, lodhje, ve
shtire si ne fryme marrje, ke putje, ndjesia e rrahjeve te zemre s,
rrahje te parregullta zemre (ekstrasistola), prania e gjakut ne urine
, dhimbje te forta gjoksi, etj.
Me te predispozuar pe r te zhvilluar hipertension jane personat qe :
-Kane persona te afe rm qe vuajne nga nje patologji e tille .
-Grate shtatze na.
-Grate te cilat jane ne n mjekim hormonal (te cilat marrin kontraceptive).
-Popullsia mbi 35 vjeç.
-Personat mbipeshe.
-Personat qe kane nje stil jetese inaktive, jete sedentare.
-Duhanpire sit.
Keshilla pe r te shmangur hipertensionin
Pacientet me hipertension te stadit I mund te kene avantazhe nga
trajtimi medikamentoz. Medikamenti i zgjedhur ne ke to raste duhet te
jete nje diuretik tiazidik, ndoshta i shoqe ruar me nje medikament
te nje klase tjete r. Diuretiket kane demonstruar te jene efikas
ne parandalimin e komplikacioneve kardiovaskulare te hipertensionit.
Motivimi i pacienteve e shte nje element themeltar pe r suksesin e
strategjise terapeutike se duhur. Ndryshimi i stilit te jete s
redukton presionin e gjakut dhe favorizon efikasitetin e terapise
anti-hipertensive. Ja disa ke shilla pe r te rikthyer ne normalitet
vlerat e tensionit arterial.
69- Reduktimi i peshe s trupore
Objektivi e shte te mbahet nje indeks i mase s trupore (BMI) mes
18,5 dhe 24,9 kg/m (2). Pe r çdo 10 kg te reduktuara ka nje ulje te
presionit qe varion nga 5-20mmHG.
70- Adoptimi i diete s DASH
Konsumimi i nje diete te pasur me fruta, perime dhe pe rmbajtje te
ulet yndyrash mund te çoje ne uljen e presionit prej 8-14 mmHg.
Reduktimi i kripe s ne diete
Reduktimi i pe rmbajtjes se kripe s ne diete n ditore ne jo me
shume se 100mmol/die (= 6 g klorur natriumi) mund te ule vlerat e
presionit prej 2-8 mmHg.
71- Aktiviteti fizik
Nje aktivitet fizik aerobik, siç psh. ecja normale pe r te pakte n 30
minuta ne dite, çon ne nje ulje te presionit prej 4-9mmHg.
72- Moderimi i marrjes se alkoolit
Limitimi i konsumit te alkoolit ne jo me shume se dy gota pije
alkoolike ne dite (birre, vere ) pe r burrat dhe prej nje gote tek
femrat, (pe r personal me peshe trupore te ulet, normale), mund te
çoje ne uljen e shifrave te presionit arterial prej 2-4 mmHg.
Me nyrat e shfaqjes se hipertensionit dhe sintomat
Pe r shkak te ndikimit te faktore ve qe nxisin hipertensionin tek
secili individ niveli i larte i tensionit arterial mund te shfaqet
ne forma te ndryshme dhe intensitet te ndryshme.
73- Kriza Hipertensive
Kur presioni i gjakut arin nje nivel kritik te rritjes mund te
ndodhin de mtime te organeve. Presioni i rritur i gjakut shoqe ruar me
de mtime progresive te organeve pasoje e hipertensionit, referohet
apo njihet si krize hipretensive. Kiza hipertensive pe rfshin nje
game problemesh qe kane te be jne me urgjence n hipertensive,
kriza e ve rtete hipertensive.
74- Urgjenca hipertensive
Kur presioni i gjakut rritet ne shifra te larta, por nuk ka de mtime
organore si pasoje e ke saj rritje dhe shifrat e presionit te gjakut
rritjes, mund te ndodhin mund te sillen ne norme de mtime te
organeve, apo afe r saj lehte sisht brenda disa ore sh me medikamente
antihipertensive ate here flasim pe r urgjence hipertensive.
75- Emergjenca hipertensive
Ne se nje apo me shume organe de mtohen nga rritja e presionit te
gjakut kemi te be jme me nje emergjence hipertensive. De mtimi
organore te shoqe ruar ne nje emergjence hipertensive mund te pe
rfshijne : Ndryshimin ne statusi mental siç konfuzion apo koma
pamjafte shme ri te zemre s angina pectoris, le ngje ne pulmone, atak
kardiak, eklampsia. Fatmire sisht emergjenca hypertensive e shte e
rralle . Kur ndodh ajo e shte pasoje e nje mosndjekje te HTA-se pe r
nje periudhe te gjate ose e nje mjekimi jo korrekt.
SIMPTOMAT E KRIZES HIPERTESIVE:
Dhimbje koke
Kontraktura-konvulsione
Dhimbje gjoksi
Ve shtire si ne fryme marrje
76- HAPJA E GOJE SNA MBAN ZGJUAR
Psikologe t qe i kane pe rcjelle 44 pjese marre s ne studim, kane
konstatuar se hapja e goje s i munde son ajrin e ftohte qe te te
depe rtoje deri ne tru, duke i ndihmuar atij qe te mbetet “i
zgjuar”. Krahas ke saj, studimi, rezultatet e te cilit i ka publikuar
revista shkencore “Evolutionary Psychology”, sugjeron qe ne e hapim
goje n kur kete e be n dikush afe r nesh, pe r shkak se kjo bazohet
ne format e sjelljes qe i munde sojne grupit qe te mbetet zgjuar,
kur i kanoset ndonje rrezik. e shte i zakonshe m mendimi se njere zit
e hapin goje n sepse ju nevojitet me shume oksigjen, por ne kete
studim, e shte pare qe ndryshimi i nivelit te oksigjenit dhe
dioksidit te karbonit ne gjak, nuk rezulton me ndonje ndikim ne
hapjen e goje s. Shkence taret amerikane kane konstatuar se fryme
marrja me ane te hunde s, de rgon sasi shtese te ajrit te ftohte
ne drejtim te trurit, duke e zvoge luar ke shtu nevoje n pe r hapjen e
goje s.
Dushi ndihmon qarkullimin e gjakut
Disave u pe lqen qe te be jne dush me uje te ftohte, e disa te
tjere ve me te vaket, e disa edhe me te nxehte . Nga temperatura e
ujit nga 18 deri 37 grade celsius. Varet ne se dushi do t’ju
freskoje apo do t’ju relaksoje . Zgjidheni temperature n ideale
77- Dushi i ftohe t per tu zgjuar
Filloni dushin me uje te vake t, e pastaj dale ngadale uleni
temperature n derisa uji te behet plote sisht i ftohte. Filloni nga ke
mbe t dhe shkoni lart. Nje dush i tille e shpejton ritmin e zemre s
dhe e pe rmire son qarkullimin. e shte ideal pe r me ngjes, kurse ne
mbre mje duhet te be het vete m ne se duhet te rrini zgjuar deri nate
n vone .
78- Uji i vake t pe r nje forme te mire
Dushi me uji te vake t e shte i ke ndshe m si ne me ngjes, po ashtu
edhe ne mbre mje. Pe r nje fillim te mire te nje dite te re,
ideal e shte dushi me uje qe ka temperature 30 deri 32
Grade. Ai e stimulon organizmin, por nuk shkakton shok, e pe rshpejton
metabolizmin dhe qarkullimin dhe e largon ndjenje n e peshe s ne ke
mbe. Dushi i tille i be re ne mbre mje, para darke, do t’ju freskoje
pa ndikuar ne mbare vajtjen e gjumit tuaj. Ky dush preferohet edhe
gjate dite s, ne rast se lodheni shume .
79- Dushi me uje te nxehte pe r relaksim
Dushi me uje te nxehte nuk ke rkon kurrfare angazhimi shtese te
organizmit, meqe nuk ulet temperatura e tij. Fillojeni dushin me uje
te nxehte, deri ne 37 grade. Ne mbre mje, ky dush sjell qete si,
kurse ne me ngjes siguron nje zgjim te ngadalshe m. Ka te ngjare
qe , pas qe keni be re dush me uje te nxehte ne me ngjes, te re
dite n te jeni i pe rgjumur. Pe r ta evituar kete , pe rfundojeni
dushin duke spe rkatur duar dhe ke mbe t me uje te vake t.
Helmimet nga ushqimi ne stine n e veres
Gjate vere s ka shume faktore qe e rrisin rrezikun nga helmimi me
ushqim, siç jane prishja me e shpejt e ushqimeve, insektet, pe
rgatitja johigjienike e ushqimit, etj. Ja disa ke shilla qe t’i kaloni
pushimet verore pa u helmuar me ushqim:
80- Shikojeni afatin e qe ndrueshme rise se produkteve ushqimore.
Ne se ushqimi duket i prishur, apo ne se ka ere te keqe, me mire
mos rrezikoni, edhe ne se nuk i ka kaluar ende afati.
81- Mundimi, vjellja, dhimbja e barkut, barkqitja dhe
temperatura e ngritur jane shenja qe shfaqe n te helmimet me ushqim.
Paraqiten 1-36 ore pas ngre nies se ushqimit te prishur.
82- Ushqimi ne konserva te mbyllura hermetikisgr mund te
ruhen ne temperature n e dhome s. Por, pas hapjes hajeni menje here
apo ta vendosni ne frigorifer.
83- Evitojeni ruajtjen e ushqimeve te mbetura gjate vere
s, ngase aty shumohen shume shpejt baktere. Ato e shte rrezik qe te
ruhen edhe ne frigorifer afe r ushqimeve te freske ta.
84- Ushqimet e freskat ruajini vete m ne frigorifer pasi temperaturat e larta favorizojne bakteret sidomos salmonelle n.
85- Mishi i papjekur, peshku e bile edhe perimet mund te pe
rmbajne baktere qe do ti kontaminojne ushqimet e tjera ne
frigorifer.
86- Para dhe pas pe rgatitjes se ushqimit lajini mire duart.
87- Sporti dhe kafeina u mbrojne nga kanceri i lekures
Ushtrimet e pe rditshme trupore dhe konsumi i nje sasie te matur te
kafese paraqesin mbrojtjen nga kanceri i le kure s te shkaktuar nga
rrezet e diellit, thone rezultate e studimit te publikuar ne reviste
n profesionale “Proceedings for the Nationale Academy of Sciences”
(PNAS). Sipas studimit qe kane be re shkence tare t nga Universiteti
“Rutgers” ne Nju Xhersi, kjo ka te be je me pengimin e efektit
kancerogjen te rrezeve ultraviolete B (UVB), pjese pe rbe re se e
rrezeve te dellit. Sipas rezultateve te institutit shtete ror pe r
hulumtimin e zhvillimin te kancerit, kanceri i le kure s i shkaktuar
si rezultat i ekspozimit te tepruar ne diell e shte forma me e
shpeshte e kancerit ne SHBA, me shume se 1 milione raste te reja
ne vit. Ke ta shkencore kane konstatuar te minjte laboratike se
ushtrimet e pe rditshme trupore te kombinuara me sasi te matur te
kafeine s e arrijne efektin e dobishe m duke munde suar shkate rrimin e
qelizave prekanceroze qe kane ADN te de mtuar nga rrezet UVB. Nje
ri grup te minjve i ishte dhe ne uje i pe rzier me kafeine kurse
grupi i dyte i minjve detyrohej te be nte aktivitet fizik. Minjte e
grupit te trete be ni ne edhe te pare edhe te dyte n. Minjte e
grupit te kate rt nuk be nin ushtrime as nuk merrnin uje me kafetine .
Mijte e te gjitha grupeve ishin rrezatuar me rreze te de mshme UVB.
Te minjte e grupit qe edhe ushtroheshin edhe merrnin kafeine ishin
para shkate rrimit te qelizave prekanceroze, ne dallim nga tri
grupet e tjera qe kishin rezultate te dobe ta.
88- Si dhe pse krijohet celuliti
Celuliti e shte nje lloj indi dhjamor ne shtrese n e ne nle kure s
qe pe rmban tufa indi i lidhor. Ka dy lloje kryesore te celulitit.
Celuliti i forte ose solid zakonisht gjendet tek grate aktive si:
balerina, atletet etj. Ky lloj, celuliti e shte i vshtire te
eliminohet, sepse nuk largohet kollaj nga trupi. Nga ana tjete r, ne
disa raste e shte i ve shtire dhe te diktohet, sepse ngjitet direkt me
muskulin. Celuliti i shkrifet nuk e shte aq i pe rqendruar dhe e
shte me i dukshe m se celuliti solid. Zakonisht gjende ne zona te me
dha, e shte i le vizshe m dhe mund te shkaktoje atoni muskulore.
Edhe pse me i dukshe m celuliti i shkrifet mund te eliminohet me lehte
sisht.
Kush preket nga celuliti
Zakonisht, jane grate ato qe preken me shume nga celuliti. Ai
fillon te shfaqe t tek vajzat rreth moshe s 14-vjeç dhe rritet si
rezultat i hollimit dhe rishpe rndarjes se shtrese s se le kure s
mekalimin e moshes. Celuliti zakonisht formohet te grate pas lindjes
dhe tek ato qe marrin i kontraceptive orale, sepse sistemi i
eliminimit nuk mund te pe rballoje fluksinfluksin tepe r te madh te
estrogjeneve ne trup. Ai mund te zhvillohet edhe pas traumave
aksidentale qe de mtojne sistemin e qarkullimit te gjakut ose tek ato
qe be jne jete pasive. Shume rralle celuliti mund te formohet
edhe te meshkujt kjo sepse rrjeti i tyre qelizave yndyrore e shte ne
thelle si te le kure s.
SHKAKTARET E CELULITIT
1. Dietat jane te de mshme dhe gjithmone krijojne shtresa dhjamore ne trupin e femrave.
2. Stresi be n qe muskujt dhe indi dhjamor te trashen.
3. Trashe gimia e shte gjithmone faktor pe r formimin e celulitit.
4. Duhani edhe ne rast se nje shkon ne paleste r, gjithmone e shte e rrezikuar nga celuliti ne rast se pi duhan.
5. Uji. Marrja e pamjaftueshme e ujit formon celulitin.
6. Mungesa e ushtrimeve. e shte e ke shillueshme qe pese here ne jave te be hen ushtrime nga 20 minuta.
89- TRAJTIMI ANTCELULIT
Nuk mund ti ne nshtrohesh ke saj terapie ne rastet kur vuan nga zemra,
organet e fryme marrjes , diabet, varicet, me lçi kronike, epilepsi,
puçrra masive, le kura e shte e de mtuar, shtatze nia, gjate ciklit
menstrual, kur ke plage te pashe ruara plote sisht ne le kure menje
here pas nde rhyrjes kirurgjikale etj. Pe r te pasur rezultatin e de
shiruat, duhet te kemi parasysh rregullin e hekurt te bashke punimit
me specialistin. Ky trajtim e shte i thjeshte i pranueshe m dhe
relaksues. Humbja e peshe s behet gradualisht, pa shkaktuar efekte ane
sor. e shte e re nde sishme qe te konceptojme faktin qe kemi te
be jme me bilanc energjetik dhe gjate terapise nuk duhet te shkelim
limitet e kalorive te marra. Duhet hequr dore nga konsumimi i
ushqimeve te trajtuara ne vaj te nxehte , pasi ke to produkte
shkaktojne ve shtire si ne tretje.
90- Duhani dhe luhatja e peshes
Ushtrimet jane aleati me i mire i atij qe le duhanin, sepse pengon
shtimin e peshe s largon tensionin dhe dyfishon munde sine pe r
sukses. Frika nga shtimi i shpejte i peshe s e shte nje ra nga
pengesat kryesore ne nde rprerjen e pirjes se duhanit mire po. sipas
statistikave nje e treta e pire sve te duhanit pas nde rprerjes se
tij nuk e fitojne as nje grame ne peshe, nde rsa te tjere t
mesatarisht fitojne deri ne tri kilograme ne peshe. Mire po ne se
ne te nje jte n kohe me le nien e duhanit fillon te merreni me
ushtrime, kjo do t’iu ndihmoje qe te mbani peshe n ne normalitet.
Studimi amerikan gjithashtu ka treguar se ushtrimet dyfishojne gjasat
pe r le nien me sukses te duhanit. Po ashtu, ushtrimet aktivizojne
endorfine n, hormonin e disponimit te mire , ç’ka ndihmon ne uljen e
tensionit qe mund te paraqitet pas le nies se duhanit. Pe
rqendrohuni ne ate se si ndiheni dhe jo se sa jeni te rende sepse
disa kilograme te tepe rt, shume me pak i be jne de m she ndetit
sesa pirja e duhanit. Filloni te hani sa me shume fruta te freske
ta, sepse ke shtu do te zvoge loni de shire n pe r e mbe lsira.
91- Uria mund te ndihmoje kunde rreumes
Disa dhembje reumatike ne nyja mund te kontrollohen me uri te
kontrolluar. Kjo rezulton nga studimi i bere ne Universitetin
“Friedrich-Schiller” ne Jene. Uria ne n mbike qyrjen e mjekut, krahas
marrjes se le ngjeve u ka ndihmuar disa pacienteve qe pe r 15 dite
te kene dhembje shume me te vogla ne nyja. Ishte pe rmire suar
edhe funksioni i nyjave, por edhe gjendja e pe rgjithshme e pacientit.
Studimit e ka be re Qendra universitare pe r mjekim natyror, e ne
studim kane marre pjese 36 meshkuj dhe femra me artrit reumatoid ne
gjunje , kryqe apo gishta te duarve. Ata jane kontrolluar para dhe
pas urise . Me kete rast e shte pare lidhja midis te ushqyerit dhe
degjenerimit. Konsumimi i ushqimeve me prej ardhje shtazore e nxit
formimin e thartire s arahidonike, gje qe mund te shkaktoje
infeksion. Ndikimi pozitiv i mjekimit kishte vazhduar edhe tre muaj pas
studimit. Me ane te diete s, pacientet kane jetuar pa barna kunde r
dhembjeve. Por, ekspertet ke shillojne qe dieta te behet vete m nen
mbike qyrjen e mjekut.
92- pak yndyre ul rrezikun e kancerit te gjirit
Nje studim ne shkalle te gjere mes grave tregon se dieta me pak
yndyre pake son rrezikun e prekjes nga kanceri i gjirit, kanceri i
zorre s se trashe apo se mundjet e zemre s 50 pe r qind e ke tyre
grave te marra ne studim pe rdornin diete frutash, perimesh dhe ne
nprodukte drithe rash, ushqime te njohura pe r nivel te ulet
yndyrash, nde rsa 25 mije gra te tjera pe rdornin diete te zakonshme.
Disa gra qe para studimit kishin pe rdorur diete ushqimore me nivel
te larte yndyrash dhe gjate studimit pe rdoren diete me pak yndyra,
vune re nje pake sim 20 pe r qind te rrezikut te kancerit te
gjirit. Dieta me pak yndyra e shte e mire pe r she ndetin, prandaj
ato gra qe jane ne kete diete duhet ta vazhdojne ate .
93- Ja disa ke shilla nga mjeket per astmatiket
Astma bronkiale, nje se mundje kronike serioze, qe dita dite s po
shpeshtohet, dhe futet nde r problemet she ndete sor bote rore. Ne
Shtetet e Bashkuara te Amerike s, prej 1965-19B3, sulmet astmatike u
kate rfishuan, ne Angli u trefishuan; por arsyet nuk jane te qarta.
Shkaktare t e astme s, si edhe te se mundjeve tjera atopike jane
alergjene te ambientit jete sor dhe te disa llojeve te ushqimit. Ke
tu hyn ne rende te pare pluhuri i shte pise , ku gjendet nje lloj
tenje. Sipas te dhe nave te shkence tare ve te ndryshe m, mbi 55 %
te astmatike ve jane te ndjeshe m ne kete tenje , kurse mbi 30%
ne qimet dhe epitelin e kafshe ve, ne mykra (ke rpudha) rreth 10% dhe
ne polen rreth 40%. Mire po, rolin kryesor ne shfaqjen e astme s e
luan trashe gimia. Trashe gohet paraprirja pe r te reaguar me
manifestime alergjike ne kontakt me alergjene t e caktuara; ne rastin
e astme s me reagime pezmatuese alergjike te mukozave bronkiale, qe
manifestohet me sulme astmatike. Pra, pe r t’u shfaqur astma,
nevojitet prirja e trashe guar dhe kontakti me lenden alergjike. Astme n
e shkaktojne poleni (pluhuri i disa luleve, qimet e bage tive,
pendlat, pluhuri kur i pastrojme rrobat, me furçe, pastaj edhe pluhuri i
shte pise . Disa te se mure jane te ndjeshe m edhe ndaj ushqimit.
Astmatiket jane rrepte sishte te ndaluar te pine duhan, kafe,
alkool, le ngje te gazuara, te mos pine qume sht te lope s, veze ,
domate, mish me shume yndyre, le kuren e mishit te pule s, mish te
peshkut si dhe ushqim te konservuar.
94- Bime t kunde r kolle s dhe pezmatimit bronkeve
Nje bime mjaft frytdhe ne se ne lufte n kunde r kolle s se shkaktuar
nga mushke rite dhe pezmatimi i bronkeve e shte edhe lule kuqja. Nga
kjo bime pe rdoren vete m petalet e saj. Çaji i lule kuqes pihet i e
mbe lsuar me mjalte , sepse ai jo vete m i jep e mbe lsi çajit por
ndihmon edhe ne pe rmire simin e fytit. Petalet e bime s, pasi jane
thare , hidhen ne gjysme gote me uje . Lihen pe r 30 minuta dhe nga le
ngu i pe rftuar pihet 1 e treta e mase s. Ke to çajra she rbejne edhe
ne rastet, kur kolla shoqe rohet me ge lbaze, pasi e be jne me te
lehte nxjerrjen jashte te saj pe rmes kollitjes. Nje tjete r bime
qe pe rdoret kunde r kolle s e shte edhe lulja e blirit. Mjeket ke
shillojne te pihet 3 deri ne 4 gota me çaj bliri ne dite nga njere
zit qe kane kolle. Efektet do te jene te menje hershme. Nje tjete
r me nyre qe pe rdoret nga mjeke sia popullore pe r largimin e kolle s
e shte fieri i gurit. Çaji i pe rftuar nga fieri pihet çdo me ngjes
nga nje gote .
95- Çokollata lufton astmen
Nje grup shkence taresh kane ve rtetuar se çokollata e shte nje
ushqim mjaft i mire kunde r disa se mundjeve. “Merita i takon
teobromine s, nje substance qe ndodhet ne farat e kakaos, e cila ka
rezultuar se e shte me efikase se kodeina, nje nga qete suesit me
te me dhenj te kolle s kronike. Kjo substance vepron duke bllokuar
aktivitetin e “nervit endacak”, qe luan nje rol kyç pe r shkaktimin e
kolle s. Ky pe rbe re s i çokollate s duket mjaft i mire ndaj kolle s
dhe ajo qe duhet ne nvizuar e shte fakti se nuk ka efekte ane sore
si trajtimet e tjera tipike qe jane pe rdorur deri me sot, thone
studiuesit.
Keshilla per astmatiket
1- Ke shillohet te pihen sa me shume çajrat e nxehta, pasi ato
ndihmojne ne largimin e kolle s.
2- Te pihen sa me tepe r çajra te pe rgatitur me pe rzierje bime sh.
3- Te shmanget pirja e cigares pe r sa kohe qe te se muret kane
kolle pirja e pe rkeqe son me tepe r she ndetin.
4- Mjeket rekomandojne te pihen 2 deri ne 3 litra le ngje ne dite ,
5- Ke shillohet uji me mjalte dhe limon, ndihmon ne zbutjen e fytit.
6- Mbajtja prane e 1 gote uji, lehte son kolle n ne se kollitesh gjate nate s.
7- Pluhurat ne ushqime, si veze, qume sht, shkaktojne astme
96- Masat qe duhen te merrni kur jeni djegur nga dielli
Ne se le kura e shte skuqur dhe ju shkakton dhimbje, por ne sipe
rfaqe e saj nuk jane formuar flluska, mund te be ni nje banje me
uje te vake t pe r te zvoge luar dhembjen. Ose mund te mbuloni
zonat e djegura me kompresa garzash te lagura me uje te vake t dhe
qume sht. Ne dush ose ne ujin e vaske s mos pe rdorni sapun ose
produkte te tjera agresive. Pas dushit thajeni me kujdes le kure n.
Mos e rre shqisni peshqirin mbi le kure . Vete m tampojeni. Me siguri
qe do te ishte e tepe rt te themi se ne rastet kur le kura e shte
djegur nuk duhet te depilohet ose pe r meshkujt te rruhet. Flluskat e
formuara mbi le kure mund te mbulohen me garza te thata pe r te
shmangur infeksionin. Por edhe ne ke te rast e shte mire te
konsultoheni me mjekun. Le kura e djegur duhet te trajtohet me nje
krem hidratant. I ke shillueshe m e shte nje krem hidratant qe pe
rmban aloe vera, sepse ka veti te shke lqyera qete suese.
Edhe fetat e holla te kastravecit mund ta dobe sojne dhimbjen. Duke i
nde rruar here pas here. Kunde r dhimbjes mund te pini nje
aspirine por edhe ne ke te rast velen e nje jta ke shille :
Konsultohuni me mjekun. Pasuroni ushqyerjen me vitamina sidomos me
vitamina A dhe E dhe minerale qe mund te pe rshpejtojne she rimin e
le kure s. Shmangni diellin derisa le kura ta kete marre veten plote
sisht dhe kujtoni qe here tjete r te pe rdorni nje krem solar me
faktor mbrojte s sipas tipit te le kure s sa here qe ekspozoheni ne
diell. Pe r fat te keq le kura e mban gjithmone mbi le kur kujtimin e
djegies. Edhe nje djegie e vete m e shte shume pe r le kure n.
97- Zbuloni gjenin qe u jep shprese alergjive
Hulumtuesit kane gjetur nje gjen qe ka lidhej me astme n. Ky zbulimi
hap rruge n pe r ilaçe te reja kunde r si astme s, ashtu edhe
alergjise . Studimi e shte i drejtuar nga Juha Kere, profesor ne
gjenetike n molukalare prane institutit “Karolinska” ne Huddinge te
Stokholmit. Shoqe ria “Genos” ne Helsigfos ku Kere e shte bashke
pronar ka marre patente n pe r ke te zbulim te ri. Juha Kere ka
bashke punuar me hulumtues suedeze , finlandeze dhe kanadeze . Ata
kane hetuar mbi 1000 te se mure nga asma duke i krahasuar me njere z
te she ndoshe . Hetimet kane gjetur vend ne tre treva te ndryshme
dy ne Finlande dhe nje ne Quebec te Kanadase . E pe rbashke t pe r
ke to tre treva e shte se popullsia ka jetuar pak a shume e veçuar
gjate shume qindvjeçare. Pas nje hetimi me te holle sishe m te
disa te se mure ve nga astma doli se nje fare gjeni ne kromozomin
shtate ishte me aktiv tek ata se tek njere zit qe nuk vuanin nga
asma. Gjeni ne fjale shfaqet jo vete m ne bronke dhe mushke ri por
edhe ne le kure dhe zorre kjo mund te shpjegohet pe rse shqete simet
alergjike shpesh shfaqen si ekzeme ose si shqete sim ne bark. “Ne
hetuam te se mundjet nga astma. Por ka shume munde si qe gjeni e
shte domethe ne s edhe pe r sa i pe rket se mundjeve te tjera
alergjike”, thote Kere. Gjeni quhet GPRA dhe i parkete nje kategorie
te veçante gjenesh marre se qe kane te be jne me proteinat. e
gjithe kjo do te thote se industria e barnave ka tashme diçka goxha
te gatshme pe r te krijuar ilaçe te reja pe r alergjite duke u
nisur nga gjeni i porsazbuluar.
98- She titja intensive e dobishme pe r te moshuarit
Ke te e kane treguar rezultatet e studimit te botuar kohe t e fundit
ne reviste n profesionale “Mayo Clinic Proceedings”. “Numri gjithnje
e me i madh i pleqve ne numrin e banore ve te shume vendeve te
bote s e rriste re nde sine e ushtrimeve trupore ngase ato ulin
rrezikun nga shpejte sia e se mundjeve te pleqe rise e shton pavare
simin e te moshuarve dhe e rrit kualitetin e pe rgjithshe m te jete
s”, thone Dr. Hiroshi Nose dhe kolege t e tij nga Fakulteti i Mjeke
sise i Universitetit “Shinshu” ne Japoni. She titja e moderuar mbron
nga shtangimi dhe u ke shillohet njere zve te moshe s mesatare dhe
moshuarve.
99- Aktiviteti trupor dhe jete gjatesia
Ke rkuesit shkencore me studimet e be ra te disa minj kane konstatuar
se pake simi ne tru e rriste jete gjate sine . Duke shkruar ne
reviste n “Science” shkence tare t nga instituti “Howard Hughes Medical
Institute” shprehin bindjen se ulja e nivelit te insuline s krahas
efektit te stilit te she ndoshe te jete s dhe mbajtjes se peshe s
normale trupore, mund te kete efekt te nje jte edhe te njere zit. Ne
se testimi e me tejme i ve rtetojme ke to rezultatet niveli i
insuline s krahas gjeneve do te konsiderohet nje ri nga faktore t
kryesor pe r jete gjate si. Rezultatet e reja sugjerojne se pe
rgjysmimi i nivelit te proteine s me emrin IRS2 qe e shte pe rgjegje
s pe r transmetimin e sinjaleve te insuline s ne tru pe r pasoje ka
zgjatjen e jetese s pe r mesatarisht 18 pe r qind.
100- Ekrani i kompjuterit rrit rrezikun pe r te marre alergji
Rreziku pe r te marre ndonje alergji u shutohet njere zve te she
ndetshe m kur ulen pe rdite pe rpara kompjuterit. e shte e njohur
prej kohe sh qe atyre qe jane te ndjeshe m ndaj rryme s elektrike
mund tu shkaktohen shume lehte kunde rveprime alergjike nga pune me
kompjuter. Por nje studim i ri kryen ne Suedi ka treguar se edhe
njere zit i ri kryer ne Suedi ka treguar se edhe njere zit e she
ndetshe m mund te marrin alergji pe rpara kompjuterit. Eksperimenti
tregoi qe rrezatimi i ekranit e be n le kure n te aktivoj te
ashtuquajture n qeliza maste, qeliza qe sjellin kunde rveprimin
alergjik. Tek dy te treta e te testuarve te cile t qe ndruan te
ulur me shpine n pe rkundrejt ekranit u vu re nga matjet prania e nje
sasie te larte qelizash master. Pra le kura e shte gati pe r nje
kunde rveprim alergjik. Alergjite e tipit astme s, ekzeme s dhe
alergjia prej barit nga rrezatimi i ekranit.
24/2/2023, 00:58 nga Kledja